TCMB, mevsimsellikten arındırılmış verilerle ana eğilim göstergelerinde yavaşlama kaydedildiğini bildirdi - Ekim Ayı Fiyat Gelişmeleri

Merkez Bankası, bildirdi.

 Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK)
tarafından yayınlanan Ekim ayı enflasyon rakamlarını değerlendirdi.

 Bankanın enflasyon değerlendirmesinin tamamı aşağıda bulunuyor.

Özet
Tüketici fiyatları ekim ayında yüzde 2,88 oranında artmış, yıllık enflasyon 0,80 puan düşüşle yüzde 48,58
olmuştur. Yıllık enflasyon, gıda ve temel mallar gruplarında yükselirken diğer ana gruplarda gerilemiştir.
Ekim ayında enflasyon kompozisyonu dikkat edilmesi gereken bir unsur olarak öne çıkmaktadır. Bu
dönemde geçici arz koşullarına bağlı ve para politikasının görece etki alanı dışında olan işlenmemiş gıda
fiyatları, taze meyve ve sebze grubu kaynaklı olarak güçlü bir artış kaydetmiştir. Nitekim, taze-meyve sebze
dışı gıda enflasyonu aylık yüzde 1,29 ile daha düşük seyretmiştir. Para politikasının etkilerinin daha çok
hissedildiği temel mal ve talebe duyarlı bazı hizmet kalemlerinde ise daha ılımlı bir görünüm söz konusudur.
Bu açıdan manşet enflasyon düzeyi kompozisyondaki bu düzelmeyi tam olarak göstermemekte, diğer
taraftan ana eğilim göstergeleri daha net bir görünüm sunmaktadır. Temel mal grubu aylık fiyat artışı
mevsimsel etkilerin gözlendiği giyim ve ayakkabı alt grubuna bağlı olarak bir önceki aya kıyasla yükselirken
diğer alt grupların aylık enflasyon oranları yavaşlamıştır. Nitekim, mevsim etkilerinden arındırıldığında temel
mal enflasyonunun eylül ayına kıyasla gerilediği gözlenmiştir. Bu dönemde mevsimsellikten arındırılmış
hizmet fiyatlarında da aylık artış yavaşlamıştır. Bu gelişmede, zayıflama kaydeden kira ile lokanta-otel
gruplarının yanı sıra, eğitim kaynaklı göreli fiyat uyarlamasının tamamlanmasının da etkisiyle diğer
hizmetler grubu öne çıkmıştır. Üretici fiyatları aylık artışı ılımlı seyrini korurken, yıllık üretici enflasyonu
gerileme eğilimini sürdürmüştür. Bu görünüm altında, mevsimsellikten arındırılmış verilerle ana eğilim
göstergelerinde yavaşlama kaydedilmiştir.

Değerlendirmeler
Ekim ayında tüketici fiyatları yüzde 2,88 oranında yükselmiş ve yıllık enflasyon 0,80 puan azalarak yüzde
48,58 olmuştur. Mevsimsel etkilerden arındırılmış tüketici fiyat artışı bir önceki aya kıyasla
gerilemiştir. B endeksinin yıllık değişim oranı 1,13 puan azalarak yüzde 47,10 olurken C endeksinin
yıllık değişim oranı 1,35 puan düşüşle yüzde 47,75 olarak gerçekleşmiştir (Tablo 1).
Yıllık tüketici enflasyonuna katkılar incelendiğinde, bu dönemde hizmet, enerji ve alkol-tütün-altın
gruplarının katkıları sırasıyla 0,90, 0,36 ve 0,07 puan düşerken, gıda ve temel mal gruplarının katkıları
sırasıyla 0,30 ve 0,23 puan artmıştır.
Mevsimsellikten arındırılmış verilerde, aylık artışlar bir önceki aya kıyasla C’de daha belirgin olmak üzere B
ve C göstergelerinde yavaşlama kaydetmiştir. Fiyat artışları, B endeksini oluşturan gruplardan
hizmet ve temel mallarda gerilerken, işlenmiş gıdada yükseliş göstermiştir. TCMB bünyesinde
takip edilen göstergeler bir bütün olarak incelediğinde, ekim ayında enflasyonun ana eğiliminin yavaşladığı
değerlendirilmiştir.
Hizmet fiyatları ekim ayında yüzde 1,95 oranında artmış, grup yıllık enflasyonu 3,14 puan azalarak yüzde
69,78 düzeyinde gerçekleşmiştir. Yıllık enflasyon ulaştırma ve kirada daha belirgin olmak üzere tüm alt
gruplarda gerilemiştir. Üçüncü çeyrekte yüzde 4-5 bandında artışlar kaydeden hizmet grubu
fiyatlarının ekim ayında mevsimsel unsurların da etkisiyle yavaşlaması dikkat çekmiştir. Bu gelişmede
ulaştırma, eğitim, kira ve lokanta-otel alt grupları belirleyici olmuştur. Ekim ayında ulaştırma hizmetleri
fiyatları havayolu ve karayolu ile şehirlerarası taşımacılık alt kalemlerine bağlı olarak yüzde 2,04 oranında
düşmüştür. Diğer hizmetler grubu enflasyonu, eğitim kaynaklı etkilerin tamamlanmasının da etkisiyle bir
önceki aya kıyasla zayıflamıştır. Kira aylık enflasyonu ekim ayında sözleşme yenileme oranındaki düşüşün
yanı sıra sözleşmelerde referans olarak kullanılan artış oranının da gerilemesiyle yavaşlama göstermiştir. Bu
dönemde konaklama grubundaki fiyat düşüşünün de desteğiyle lokanta-otel grubu aylık enflasyonu (yüzde
1,44) güç kaybetmiştir.
Ekim ayında, temel mal grubu yıllık enflasyonu 0,19 puan yükselerek yüzde 28,45 olmuştur.. Aylık
enflasyon giyim ve ayakkabı grubunda bir önceki aya kıyasla güçlenirken, diğer alt gruplarda yavaşlamıştır.
Dayanıklı mallarda aylık fiyat artışı yüzde 0,70 oranı ile düşük seyretse de alt kırılım bazında farklılaşan bir
görünüm sergilemiştir. Bu dönemde mobilya, tüketici elektroniği ve beyaz eşya kalemlerinde fiyat artışları
izlenirken, otomobillerdeki düşüş olumsuz bir görünümün önüne geçmiştir. Yeni sezona geçişle birlikte
giyim ve ayakkabı fiyatları yüzde 14,60 oranında yükselmiş, alt grup yıllık enflasyonu 0,70 puan artışla yüzde
30,63 olarak gerçekleşmiştir. Diğer temel mallar alt grubunda ilaç referans euro kurundaki güncellemenin
etkileri hissedilse de fiyatlar yüzde 1,24 artışla bir önceki aya kıyasla bir miktar yavaşlamıştır.
Enerji fiyatları ekim ayında yüzde 1,35 oranında artmış, grup yıllık enflasyonu 3,57 puan düşerek yüzde
59,37 olmuştur. Uluslararası enerji fiyatlarındaki gelişmelerin de etkisiyle katı yakıt, akaryakıt ve
tüp gaz fiyatları sırasıyla aylık bazda yüzde 6,00, yüzde 1,84 ve yüzde 1,77 oranında artmıştır.
Ekim ayında tüketici enflasyonu üzerinde gıda fiyatlarının etkisi öne çıkmıştır. Gıda ve alkolsüz içecekler
grubu fiyatları bu dönemde yüzde 4,33 oranında artmış, yıllık enflasyon 1,56 puan yükselerek yüzde 45,28
olmuştur. Yıllık enflasyon işlenmemiş gıda grubunda 3,71 puan yükselerek yüzde 47,05 oranında
gerçekleşirken, işlenmiş gıda grubunda 0,33 puan gerileyerek yüzde 43,72 olmuştur. Ekim ayında
işlenmemiş gıda fiyatları (yüzde 6,75), taze meyve ve sebze (yüzde 19,20) kaynaklı olarak yüksek bir artış
göstermiştir. İşlenmiş gıda fiyatları yüzde 2,22 artış ile bir önceki aya kıyasla hızlanırken, tahıl fiyatlarının
sürüklediği ekmek-tahıllar grubu yüzde 3,05 oranındaki fiyat artışıyla öne çıkmıştır. Ekim ayında yüzde 1,83
oranında artan diğer işlenmiş gıdada ise ayçiçek yağı ile çay-kahve alt kalemleri etkili olmuştur.

Yurt içi üretici fiyatları ekim ayında yüzde 1,29 oranında artmış, yıllık enflasyon 0,85 puan düşerek yüzde
32,24’e gerilemiştir. Bu dönemde ana sanayi grupları itibarıyla, dayanıklı tüketim malı
grubundaki fiyat artışı yüzde 2,82 olurken, sermaye malı (yüzde 0,67) ve enerji (yüzde -0,56) manşet oranı
sınırlayan gruplar olarak öne çıkmıştır. Sektörler bazında incelendiğinde, diğer mamul eşyalar,
temel eczacılık ürünleri, metal cevherleri, içecekler, mobilya, deri ve ilgili ürünler ile giyim eşyası fiyat
artışları ile öne çıkan alt gruplar olmuştur.