Sabah notları (BFRC )

Türkiye:

TÜİK Mart ayı enflasyonu aylık %2,46, yıllık %38,10 olarak açıklandı; yıllık bazda Aralık 2021’den bu yana en düşük seviye. Gıda grubu aylık %4,94 artışla aylık enflasyona 1,23 puan katkı verdi. Alkol-tütün grubu ise gelen zamlar ile %9,96 artış gösterdi ve aylık enflasyona 0,33 puan katkı verdi. Konut grubu da aylık %2,1’lik artışla 0,33 puan katkı verdi.
Gıda, alkol, tütün ve enerji gruplarını dışlayan çekirdek enflasyonun %1,46 seviyesinde gerçekleşmesi, 2024 Aralık ayı dışında son 3,5 senenin en düşük seviyesine işaret ediyor; bu da oynak kalemleri harici enflasyonun Mart ayında iyileşme gösterdiğini gösteriyor. TL'deki son dönemdeki değer kaybının Mart enflasyonuna etkisi sınırlı kalırken, asıl etkinin Nisan ayında görülebileceğini düşünüyoruz.
Özellikle işlenmemiş gıda tarafındaki %10,2’lik aylık artış sebebiyle, mal enflasyonu aylık %2,71 seviyesinde gerçekleşti. Hizmet enflasyonu ise Mart 2024’te %4,2 seviyesinde gerçekleşirken, bu sene %1,96 seviyesinde gerçekleşti; kira artışlarında yavaşlama gözlemlendi.
Açıklanacak mevsim etkisi dışlanmış veriler ile enflasyon eğilimi için daha net yorum yapabileceğiz. Ancak uzun süredir enflasyon veri setinde görüldüğü üzere, «bir seferlik etkiler» oldukça sık yaşanmakta. Bu aya benzer olarak işlenmemiş gıda arzında yaşanan sorunlar 2024 Ekim-Kasım aylarında da yaşanmıştı. Keza henüz Ocak ayında SUT düzenlemesi sebebi ile beklentilerden oldukça yukarıda gerçekleşen enflasyon, TCMB’nin yılsonu hedefini ilk toplantıda değiştirmesine sebep oldu. Önümüzdeki dönemde gelmesi beklenen elektrik ve doğalgaz zamları da «bir seferlik etki» yaratacak ancak enflasyon eğiliminde katılığa sebep olabilecek gelişmeler. Para politikasının yetersiz kaldığı bu düzenlemelerde, mali desteğin verilmesi önem taşıyor. Ayrıca TCMB’nin de bulunduğu «Gıda Komitesi» gibi kurumların etkin kullanımı, enflasyonla mücadelede önem taşıyor.
TCMB’nin bayram tatilindeki döviz hareketliliğini önlemek için yaptığı döviz satışı belli oldu. 2 Nisan bilançosuna göre, TCMB’nin swap hariç net döviz pozisyonu 5,3 milyar USD düşüş yaşayarak 27,0 milyar USD seviyesine geriledi; altın etkisi hariç hesapladığımız döviz satışı ise 6,7 milyar USD. Bu düşüş sonrası TCMB’nin pozisyonu Ekim 2024 seviyesine geri dönmüş oldu. USDTRY kuru daha öncesinde Cuma günleri sınırlı artış gösterip 2 günlük carry getirisini bir miktar azaltıyordu. Ancak yaşanan türbülans sonrası TCMB piyasaların kapalı olduğu 4 günlük carry getirisini azaltmaktan vazgeçip, döviz kurunun stabilitesini sağlamayı amaçladı.

TCMB’nin yedinci likidite senedi ihracına 73,3 milyar TL teklif gelirken 50 milyar TL nominal satış ile en yüksek montanlı ihale gerçekleşti. İhaleyi kazanan en yüksek faiz oranı %47,99 oldu. TCMB yedi ihraçta toplamda 221 milyar TL’lik likidite çekti.
TCMB doğrudan alım ihalelerine de devam ediyor. Bir önceki ihaleye benzer şekilde 3 sabit faizli, 3 TLREF endeksli tahvil için geri alım ihalesi açan TCMB, 42 milyar TL’lik geri alım gerçekleştirdi; toplam nominal talep 70 milyar TL idi. Geri alım miktarının 25,4 milyarlık kısmı TLREF endeksli tahvillerden, 16,9 milyarlık kısmı sabit faizli tahvillerden gerçekleşti. Şubat 2026 vadeli sabit faizli tahvile gelen talepler ise karşılanmadı.

Global:

ABD hükümetinin yürürlüğe koyduğu yeni tarifeler, finansal piyasalarda bir dönüm noktası oldu. Ancak Başkan Trump’ın her ülke için ayrı olarak açıkladığı gümrük tarifelerini salt parasal anlamda yorumlamak doğru olmaz. Özellikle ABD ile olan cari dengesi yüksek olan küçük-orta büyüklükteki ülkeler, tarifelerden en çok etkilenen taraflar oldu. Bu da bu ülkelerin ABD ile pazarlık yapmasını muhtaç kılıyor; bu sayede ABD sadece ticari değil, politik anlamda da gücü eline alıyor.
Peki açıklanan tarifeler neyi amaçlanıyor. IIF raporuna göre açıklanan pakette temel olarak ithal ikamesi mantığı benimseniyor. Ancak bu, doğrudan devlet teşvikleri ya da sanayi politikalarıyla değil, piyasa bazlı fiyat müdahaleleri yoluyla sağlanıyor. Uygulama, yabancı üreticileri dezavantajlı konuma getirerek yerli üretimi teşvik etmeyi hedefliyor. 5 Nisan'dan itibaren tüm ithalat kalemlerine %10'luk evrensel tarife uygulanırken, 9 Nisan'dan sonra karşılıksız ticaret uyguladığı düşünülen ülkelere farklılaştırılmış ek tarifeler getirilecek. Bu kategorideki tarifeler %49'a kadar çıkabilecek. ABD’li yetkililer önlemlerin misilleme değil, uzun süreli ticaret dengesizliklerini düzeltmeye yönelik olduğunu vurguluyor.
Çelik, alüminyum ve otomobillerdeki (%25) tarifeler aynı kalacak ve ek tarifelerden muaf tutulacak. Ancak otomobil parçaları 3 Mayıs'tan itibaren tarifelere tabi olacak. Böylece şirketlere tedarik zincirlerini yeniden organize etmek veya muafiyet almak için kısa bir süre tanınmış olacak. Amaç, yerel nihai montaj işlemlerini korumak ve ara üreticileri ABD’ye taşınmaya teşvik etmek; veya friend-shoring yaptırmak.
Peki piyasalar nasıl etkilendi? Tarifelerin açıklaması ile Vietnam, Kamboçya gibi ülkelerde üretim yapan firmaların hisse senetleri düşüş yaşamıştı. Bugün ise ABD genelinde bir resesyon fiyatlaması ile hisse senedi piyasası pandemi döneminden bu yana en kötü gününü yaşadı; S&P 500 endeksi %4,8 Nasdaq endeksi de %5,9 geriledi. Benzer şekilde Almanya, Fransa ve İtalyan borsaları %3’ü aşan kayıplar yaşadı. ABD 10 yıllık tahvil faizi Perşembe günü yaklaşık 17 baz puan düşerek %4,02 seviyesine geriledi ve Ekim ortasından bu yana en düşük seviyeyi gördü. Petrol fiyatları ise %7’yi varan düşüş yaşadı.
Günün Verileri:

TCMB Mart Ayı Reel Efektif Döviz Kuru ve Mart Ayı Fiyat Gelişmeleri Raporu (14.30-18.00)
TÜİK Mart Ayı Mevsimsellikten Arındırılmış Enflasyon (17.00)
ABD Mart Ayı İşgücü Verileri (TSİ:15.30)
  Bahçeşehir Üniversitesi Finansal Araştırmalar Merkezi (BFRC)
 https://bfrc.bau.edu.tr/
 
                                  ***
                               Yasal Uyarı
 
 Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeler yatırım danışmanlığı kapsamında değildir.Yatırım danışmanlığı hizmeti ; aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri, mevduat kabul etmeyen bankalar ile müşteri arasında imzalanacak yatırım danışmanlığı sözleşmesi çerçevesinde sunulmaktadır.Burada yer alan yorum ve tavsiyeler, yorum ve tavsiyede bulunanların kişisel görüşlerine dayanmaktadır.Bu görüşler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabılır.Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir.