Piyasaya Yön Veren Güncel Finans Haberleri

Türkiye ekonomi gundemi/açıklanması beklenen ekonomik veriler
Saat    Veri                                    Dönem   Tahmin  Önceki          
------  -----------------------------------     -----   ------  ------
10:00   TCMB aylık fiyat gelişmeleri analizi    Aralık
14:30   TÜFE Bazlı Reel Efektif Döviz Kuru      Aralık          55,04
14:30   Yi-ÜFE Bazlı Reel Efektif Döviz Kuru    Aralık          87,07   

Kuruluştan yapılan basın açıklaması aşağıda bulunuyor:

İhracat hedefini büyüten Marmarabirlik, kuruluşunun 70.yılında, ihracat yaptığı ülke sayısını 70’e çıkarmayı ve 35 milyon dolarlık ihracat rakamına ulaşmayı hedefliyor.
Kuruluşundan bugüne kalitesinden ödün vermeyen, sürekli ürün çeşitliliğini artıran, tüketici memnuniyetine büyük önem veren ve Türkiye İhracatçılar Meclisi’nin (TİM) İhracat Şampiyonları listesinde son 14 yılda 7 kez ihracat şampiyonu olan Marmarabirlik, yurtdışı pazarını genişletmektedir.
2023 yılında Katar, Filistin, Senegal ve Belarus’ u ekleyerek ihracat yaptığı ülke sayısını 63’e çıkaran Marmarabirlik, kuruluşunun 70. yılında ihracat yaptığı ülke sayısını arttırmayı hedefliyor. Yönetim Kurulu Başkanı Hidamet Asa konuya ilişkin yaptığı değerlendirmede şunları söyledi: ‘’İhracatımızın 4 bin tonlar seviyesinde olduğu 2010 yılından bu yana Marmarabirlik olarak çok yol kat ettik. Başta Yönetim Kurulu, Genel Müdürlük makamı ve tüm çalışanlarımızla birlikte dış pazar payımızı arttırmak için büyük gayret gösterdik. Aldığımız ödüller ihracata verdiğimiz önemin en büyük göstergesidir. Yurtiçinde sektörün tartışmasız lideri konumunda bulunan Marmarabirlik, aynı başarısını yurtdışı pazarında da göstermektedir. Aranan marka haline gelen Marmarabirlik, bu sene Bosna Hersek, Özbekistan gibi ülkelere önceki yıllar ile kıyaslandığında ciddi bir ihracat miktarına ulaşmıştır. 2024 yılında etnik ve duygusal bağlarımız olan Türkmenistan, Tacikistan, Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan, Rusya bölgesinde Kırım, Çeçenistan, Yakutistan, Tataristan, Dağıstan ve Moğolistan hedef ülkeler arasına eklenmiştir. Öncelikli hedefimiz bu ülkelerde ürün çeşitliliğimizi arttırarak miktar olarak büyümektir. Sektörün en önemli oyuncularından biri olan ve global bir marka haline gelen Marmarabirlik ürünleri Avrupa pazarında; Lidl, Real, Metro, Migros, Alberthein, Bingo, Rusya’da Azbuka,Vkusa, Asya’da Korzinka, Avusturalya’da Coles, Amerika pazarında ise Walmart gibi ulusal zincir market raflarında tüketici ile buluşturulmuştur.’’
“Marmarabirlik’in geleceği ihracattır’’ diyen Hidamet Asa, “Göreve geldiğimiz günden bugüne yönümüzü daha çok satışa ve ihracata çevirdik. Gelinen bu süreçte toplam satışlarımızın içinde ihracat miktarı % 25’ler seviyesine ulaştı. 1954 yılında kurulan Marmarabirlik ülkemizde kooperatifçiliğin gelişmesine öncülük etmiş ve değer kazandırmıştır. Marmarabirlik olarak 70. kuruluş yıldönümünde hedefimiz; ihracat yaptığımız ülke sayısını 63’den 70’e çıkarmak ve 2024 yılında 35 Milyon dolar ihracat rakamına ulaşmaktır’’ ifadelerini kullandı.
Geçtiğimiz günlerde İhracat Müdürlüğü ile yapılan yılsonu değerlendirme toplantısıyla ilgili açıklamalarda bulunan Başkan Asa, “İhracatımızı arttırmak için ekip arkadaşlarımızla birlikte yoğun bir şekilde çalışıyoruz. Eğer toplam satışların içerisinde % 40 ihracat hedefine ulaşma başarısını yakalarsak, Marmarabirlik hem büyüyecek hem de üreticinin ürünü değer kazanacaktır. 2023 takvim yılında yapılan ihracat ve ihraç kayıtlı yurtdışı satışlarımız bir önceki yıla göre miktar olarak % 25 artmış ve 28 milyon Dolar olarak gerçekleşmiştir’’ diye konuştu.

1. Rasyonel politikaları uygulayan yeni ekonomi yönetiminin 2023 Haziran -2023 Kasım ayı arasındaki 6 aylık dönemi ile eski ekonomi yönetimin 2022 Aralık-2023 Mayıs ayı arasındaki son 6 aylık dönemindeki TEFE gelişmeleri kıyaslandığında, yeni yönetim aleyhine ciddi bir başarısızlık hali ortaya çıkmıştır. Eski yönetimin son 6 aylık döneminde enflasyon %16,62 olarak gerçekleşmiş iken, yeni yönetim 6 aylık döneminde bunun iki katı oranında % 38.90 olarak gerçekleşmiştir. Şu ana kadar oluşan performans karşılaştırılmasında ciddi bir başarısızlık hali aşikârdır.
 
2. Enflasyonla mücadelede ortaya çıkan başarısızlığın ve enflasyondaki davranış bozukluklarının sebebinin en önemli nedeninin tüketim harcamalarından kaynaklandığının zannedilmesi ve tüketim harcamalarını kısma amaçlı uygulamalara gidilmesidir.

3. Tüketim harcamalarına konu olan mal ve hizmet alımlarının çok önemli bir bölümünün zorunlu ve yaşamsal ihtiyaçlar için yapılması nedeniyle harcama azaltıcı tedbirlere karşı elastikiyeti bulunmamaktadır. Şu ana kadar harcamalarda görülen kısmi ve zayıf düşüklüğün nedeni de toplumsal kesimlerin önemli bir bölümümün satın alma gücünü tamamen kaybetmesi ve açlık/yoksulluk sınırlarının altına düşürülmesidir.

4. Türkiye’deki enflasyon hem yüksek enflasyon olarak kalıcılaşmış hem de hayat pahalılığına dönüşmüş ve bu yönüyle diğer ülkelerden tamamen olumsuz yönde ayrışmış durumdadır.

5. Dolaylı vergiler başta olmak üzere artırılan vergi oranlarının harcama azaltıcı tasarrufa kaydırıcı özelliği Türkiye ekonomisi için artık bulunmamaktadır. Artırılan vergiler sadece fiyat artışına yol açarak satın alma gücünü yok etmektedir. Üstelik artırılan vergilerden elde edilen gelirler, kamusal harcamalarının kontrolsüzce harcanmasını daha da kolaylaştırarak risk yaygınlığını ve çeşitliliğini çoğaltmıştır.

6. Rasyonellik adı altında şu ana kadar uygulanan anti enflasyonist politikalar enflasyonu fiili durumda daha da artırmıştır. Yeni ekonomi yönetiminin şu ana kadar rasyonellik adı altında uyguladıkları anti enflasyonist politikalar, enflasyonun düşme eğilimi konusunda hiçbir düzeltici emare yaratamamış, tam tersi olarak fiyat artışlarının frekansını günlük seviyeye indirgeyerek daha da kalıcılaştırmıştır. Bu koşullar altında 2024 yılında enflasyonun düşeceğini beklemek iyimserlikten öte bir durum değildir.

7. Vergi artışlarının, ihracatçılara yönelik ucu açık tavizlerin, sermaye gruplarına yönelik finansal ve fon temini koşullardaki seçici ve koruyup kollayıcı uygulamaların, kamusal harcamalardaki kolaylıkların şu ana kadar enflasyonu azdırmaktan ve servet transferlerine neden olmaktan başka hiçbir işlevi olmamıştır.

8. Son iki yıldır Türkiye de yükselen enflasyonun temel nedenleri, yanlış para politikalarından kaynaklanan maliyet artışları, özellikle gıda alanında dağıtım piyasalarındaki fiili ve hukuksal kaos ortamı ve fiyat belirlemede ortaya çıkan ahlaki erozyonun hukuksal alanda müeyyidesiz bırakılmasıdır. Bu nedenlerin hiç birisinin tüketim harcamalarıyla ilgisi bulunmadığı halde, sadece harcama kısıtlamasına yol açan tedbirlerle uğraşmak enflasyonun gerçek nedenleriyle uğraşmaktan hala kaçınıldığı anlamındadır.

9. Faiz artışı yoluyla tasarruf eğilimini özendirmek elbette yanlış değildir, hatta gereklidir. Ancak geniş yığınların yeterli gelir akımları veya servet birikimleri yok ise sadece faiz arıtmakla enflasyon sorunu hiçbir ülkede çözülemez. Zira faiz artırma yoluyla tasarrufları özendirerek enflasyonun düşürülebilmesi için, geniş yığınlar açısından satın alma gücünün yerli yerinde olması, barınma ve yiyecek ihtiyaçlarının karşılanmasının ötesinde refah fazlalığı sağlayacak gelir akımlarının veya servet birikimlerinin olması gerekmektedir. Oysa mevcut durumda geniş yığınların yeterli gelir akımlar veya servet birikimleri kalmamıştır.

10. “Kayıt dışılığa ve denetimsizliğe dayalı ortaya çıkan enflasyon ataleti”, 2023 yılında günlük enflasyonun başlıca nedenlerinden birisi haline gelmiştir. “Keyfiliğe ve suistimale dayalı ahlaksız bir enflasyon ataleti”, yaygın bir kayıt dışılığın ve kamusal denetimsizliğin sonucudur. Aynı ürünün aralarında kalite ve ambalaj yönünden herhangi bir fark olmadığı halde aynı şehirde, aynı mahallede ve hatta aynı caddede bulunan farklı işyerlerinde birbirinden farklı fiyatlarla satılmış olmasının, tüketim harcamaları ve üretim maliyetleri ile hiçbir ilgisi olmayıp, tamamen keyfiliğe, suistimale ve cezasızlığa dayalı ahlaksız bir enflasyon ataletidir. Ancak, hukuk sistemindeki bozulmalar nedeniyle enflasyon ataletindeki erozyonu doğuran bu keyfilikle mücadele edilmesi artık oldukça zorlaşmış durumdadır

11. Ekonomik birimlerin bozulan enflasyon davranışlarında fiyatların artış yönündeki değişim frekansı haftalık ve hatta zaman zaman günlük döngülere kadar dahi düşmüş durumdadır.

12. Hatalı para politikalarıyla başlayan enflasyonun geldiği bu aşamada artık sadece para politikası ve hatta maliye politikası araçlarıyla çözülemeyecek çok yönlü, çok katmanlı ve yüksek boyutlara ulaşan ana risk haline gelmiştir. Gelinen bu aşamada artık enflasyonla mücadele için sivil organizasyonların, üniversiteler başta olmak üzere bilumum eğitim/öğretim kurumlarının, hukuksal ve kamusal erklerin sıkı bir senkronizasyon halinde sürece hep birlikte dahil olmaları gerekmektedir. Zira, ücret artışlarının yarattığı maliyet artışlarının daha yüksek fiyat artışlarıyla karşılanarak yüksek karlılıkların devam ettirildiği sistemik bu sarmalın bu aşamadan sonra tek başına Ortodoks politikalarla çözülemeyeceği aşikardır.

 Orhan Ökmen
 Başkan
Sesmir Kurumsal ve Finansal Danışmanlık A.Ş
                                  ***
                               Yasal Uyarı
 
 Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeler yatırım danışmanlığı kapsamında değildir.Yatırım danışmanlığı hizmeti ; aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri, mevduat kabul etmeyen bankalar ile müşteri arasında imzalanacak yatırım danışmanlığı sözleşmesi çerçevesinde sunulmaktadır.Burada yer alan yorum ve tavsiyeler, yorum ve tavsiyede bulunanların kişisel görüşlerine dayanmaktadır.Bu görüşler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabılır.Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir.

TCMB'nin yarın valörlü 2 hafta vadeli 600 milyon euro tutarında döviz karşılığı TL swap ihalesine 300 milyon euro teklif geldi. Gerçekleşen tutar 300 milyon euro oldu.

İhalede swap puanı minimum , ortalama , maksimum ve swap puanı teklif ortalaması 4,903.70 olarak gerçekleşti.

Merkez Bankası, 2023 yılı Ekim ayı “Finansal Kesim Dışındaki Firmaların Döviz
Varlık ve Yükümlülükleri” verilerini yayınladı.

 TCMB'nin konuya ilişkin değerlendirmesi şöyle:
 
Değerlendirmeler

Ekim 2023 dönemine ait Finansal Kesim Dışındaki Firmaların Döviz Varlık ve Yükümlülükleri Tablosu
değerlendirildiğinde; Eylül 2023 verilerine göre varlıklar 2.731 milyon ABD doları artarken, yükümlülükler 441 milyon
ABD doları artmıştır. Net Döviz Pozisyonu Açığı ise 77.558 milyon ABD doları olarak gerçekleşmiş ve Eylül 2023
dönemine göre 2.290 milyon ABD doları azalmıştır.

Ekim 2023 dönemi varlık dağılımı incelendiğinde; bir önceki aya göre ihracat alacakları, yurt içi bankalardaki mevduat
ve yurt dışına doğrudan sermaye yatırımları sırasıyla 1.181 milyon ABD doları, 1.032 milyon ABD doları ve 535 milyon
ABD doları artarken, menkul kıymetler 17 milyon ABD doları azalmış ve sonuç olarak varlıklar 2.731 milyon ABD doları
artmıştır. Yükümlülük dağılımında ise; bir önceki aya göre yurt içinden sağlanan nakdi krediler ve ithalat
borçları sırasıyla 530 milyon ABD doları ve 358 milyon ABD doları artarken, yurt dışından sağlanan nakdi krediler 447
milyon ABD doları azalmış ve bunlara bağlı olarak yükümlülükler 441 milyon ABD doları artmıştır .

Yükümlülüklerin vade yapısına bakıldığında; Ekim 2023 döneminde yurt içinden sağlanan kısa vadeli krediler Eylül 2023
dönemine göre 627 milyon ABD doları artarken, uzun vadeli olanlar 97 milyon ABD doları azalmıştır. Yurt dışından
sağlanan kredilerde ise kısa vadeli olanlar 1.026 milyon ABD doları artarken, uzun vadeli krediler 1.115 milyon ABD
doları azalmıştır.

Ekim 2023 döneminde kısa vadeli varlıklar 152.185 milyon ABD doları iken, kısa vadeli yükümlülükler 90.948 milyon
ABD doları olarak gerçekleşmiştir. Kısa Vadeli Net Döviz Pozisyonu Fazlası ise 61.238 milyon ABD doları olarak
gerçekleşerek Eylül 2023 dönemine göre 543 milyon ABD doları artmıştır. Kısa vadeli yükümlülüklerin toplam
yükümlülükler içindeki payı yüzde 36 düzeyindedir.

TCMB'ninyarın valörlü 2 hafta vadeli 200 milyon dolar tutarında döviz karşılığı TL swap ihalesine 125 milyon dolar teklif geldi. Gerçekleşen tutar 125 milyon dolar oldu.

İhalede swap puanı minimum 4,280.00, ortalama 4,289.76, maksimum 4,320.00 oldu. Swap puanı teklif ortalaması ise 4,289.76 olarak gerçekleşti.

Aralık ayında tüketici enflasyonu aylık %2,9 (Kasım %3,3) ile piyasanın ortalama beklentisinin (%3,0) hafif altında, İş Yatırım tahmininin (%2,5) üzerinde geldi. Yıllık enflasyon ise 4,7 yüzde puan artış ile %64,8 seviyesine yükselerek Merkez Bankası tahminine yakınsadı. Aralık ayı için İTO İstanbul enflasyonu aylık %3,5, yıllık %73,5 açıklanmıştı.

Tahminimiz ve gerçekleşme arasındaki fark gıda (%4,8), sağlık (%4,4) ve mobilya-ev eşyası (%3,7) kalemlerinin yüksek gelmesinden kaynaklanıyor. Bilgi Üniversitesi CEFIS online gıda fiyatları endeksi (%1,2) ve Türk-İş mutfak enflasyonu (%2,9) hesaplamaları da resmi gıda enflasyonunun altında kaldı. Sağlık tarafında ayın son haftası için ilan edilen ve enflasyon etkisini büyük oranda Ocak ayında beklediğimiz %25’lik ilaç zammının verilere büyük oranda yansıdığını görüyoruz. Mobilya ve ev eşyası grubunda yüksek ücret zammı beklentileri tahminimizden daha etkili olmuş olabilir.

Doğalgaz tüketici sübvansiyonunun artan tüketim ile devreden çıkmasının aylık enflasyon etkisini +0,3 yüzde puan olarak hesaplıyoruz. Hesaplama yöntemi kaynaklı bu katkıyı hariç tutuğumuzda manşet enflasyon %2,6’ya geriliyor. Kasım ayı rakamlarında katkıyı +1,1 yüzde puan, düzeltilmiş oranı %2,2 hesaplamıştık.

Aralık ayı verisi enflasyon ana eğilimindeki kademeli normalleşmenin devam ettiğini, ancak istenilen seviyeye düşürmenin zaman alacağını gösteriyor. LOESS yöntemine göre mevsimsellikten arındırdığımız manşet enflasyon %3,0’e (Kasım %3,4, Ekim %3,4) geriliyor. Genel eğilimi daha iyi yansıtan mevsimsel düzeltilmiş çekirdek göstergelerden C endeksi aylık %2,4 (Kasım %2,4, Ekim %3,7) artış ile yatay, B endeksi %2,5 (Kasım %2,8, Ekim %3,5) ile gerilemeye devam ediyor. B endeksi enerji, tütün ve işlenmemiş gıda fiyatlarını, C endeksi ise enerji, tütün ve tüm gıda fiyatlarını hariç tutuyor.

 
Enflasyondaki kademeli normalleşmenin mal ve hizmet fiyatları üzerinden eş anlı olması sevindirici. Mevsimsellikten arındırdığımız serilere göre aylık enflasyon gıda ve enerji hariç mallarda %1,9 (Kasım: %2,3, Ekim: %3,0), hizmetlerde %2,8 (Kasım %3,2, Ekim %4,1) ile gerilemeye devam ediyor. Kira enflasyonu aylık %4,8 (Kasım %5,9, Aralık %7,6) ile gerilese de halen çok yüksek. Son iki aydır düşük seyreden dayanıklı mallar %2,2 artış ile (Kasım %1,3, Ekim %1,0) genel eğilime yakınsıyor.

Bu görece olumlu tablo asgari ücret artışı nedeniyle Ocak ayında bozulacak. Yeni yıl zamlarıyla aylık enflasyonun Ocak ayında %6,5’e yükselmesini, Şubat-Mart aylarında %3,5 civarında seyretmesini bekliyoruz. Perakende sektör fiyat beklentileri alt endeksindeki yükseliş bu görüşümüzü destekliyor. Firma fiyatlama davranışına ışık tutan bu alt endekste Ekim ayında belirgin bir iyileşme görmüş, ancak 2018 ve 2021 sıkı para politikası tepkilerine göre iyileşmeyi sınırlı bulmuştuk. Fiyatlama davranışlarının tam anlamıyla düzelmesi zaman alacak.
 
Enflasyonda düşüşün yılın ikinci yarısında belirginleşmesini bekliyoruz. 2024 Ekim ayına kadar faiz indirimine gidilmediği ve Temmuz ayında asgari ücret zammı yapılmadığı baz senaryomuzda yılın ikinci yarısı için ortalama aylık enflasyon tahminimiz %2,3, sene sonu yıllık enflasyon tahminimiz %42. Bu beklentimizin tutması para ve gelir politikalarında erken bir gevşemeye gidilmemesine bağlı.

Diğer yandan sermaye girişinin sürdüğü bir ortamda Türk lirasında reel değerlenme dezenflasyon destek verilebilir. Ekonomi yönetiminin özellikle yerel seçimlere kadar kur artışını sınırlamayı tercih edebileceğini düşünüyoruz.

Serhat Gürleyen, Araştırma Direktörü
Dağlar Özkan, Ekonomist

 Detaylı bilgi almak, İş Yatırım'ın güncel raporlarına ulaşmak için aşağıdaki linki kullanabilirsiniz.

https://arastirma.isyatirim.com.tr/2024/01/03/aralik-2023-tuketici-enflasyonu/

İş Yatırım Menkul Değerler A.Ş.
 www.isyatirim.com.tr

           ***
           Yasal Uyarı
 
 Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeler yatırım danışmanlığı kapsamında değildir.Yatırım danışmanlığı hizmeti ; aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri, mevduat kabul etmeyen bankalar ile müşteri arasında imzalanacak yatırım danışmanlığı sözleşmesi çerçevesinde sunulmaktadır.Burada yer alan yorum ve tavsiyeler, yorum ve tavsiyede bulunanların kişisel görüşlerine dayanmaktadır.Bu görüşler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabılır.Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir.