Piyasaya Yön Veren Güncel Finans Haberleri

Global Piyasalarda Gündem
• ABD’nin işgücü piyasasının yavaşladığını gösteren JOLTS açık iş sayısı verisi ve Fed açıklamaları, dünkü seansta tahvil faizlerini aşağı iterken, hisse senedi piyasalarında yükselişe yol açtı. S&P 500 endeksi tarihte ilk kez 5500 üzerinde kapanış kaydederken, Nasdaq 100 de 20000 puanı aşarak yeni bir rekor seviyeye ulaştı. Dün basın karşısında konuşan Fed Başkanı Jerome Powell, Eylül ayında faiz indirimi sinyali vermese de son enflasyon verilerinin “epeyce bir iyileşmeye” işaret ettiğini ve işgücü piyasaları ile fiyat baskısının daha iyi bir dengeye geldiğini söyleyerek bu yıl Fed’den faiz indirim beklentilerini güçlendirdi. Powell buna karşın faiz indirmek için yeterli güven seviyesinde olmadığını belirtti. Aynı zamanda konuşan Chicago Fed Başkanı Austan Goolsbee, "reel ekonominin zayıfladığına dair uyarı işaretleri" olduğunu hissettiğini ve koşullar hala güçlü kalsa da Fed'in bu seviyede sıkı bir para politikasını ihtiyaç duyulandan daha uzun tutmamaya dikkat etmesi gerektiğini söyledi. Bugüne gelecek olursak; ABD endeks vadeli sözleşmelerinde, yarınki tatil günü öncesinde düşük işlem hacim ortamında ve Cuma günü yayınlanacak tarım dışı istihdam verisi öncesinde yatay bir seyir var. Bugünün gündeminde, ISM Hizmet PMI ve Fed tutanakları yer alıyor.
• Avrupa Merkez Bankası Başkanı Christine Lagarde, enflasyonun %2'ye indiği sonucuna varması için daha fazla zamana ihtiyaç olduğunu ve olumlu ekonomik gelişmelerin faiz indirimlerinin acil olmadığını gösterdiğini söyledi. AMB, tarihindeki en sert faiz artışının ardından Haziran ayında ilk kez faiz oranlarını düşürdü, ancak görünümün ikinci bir faiz indirimi için belirsiz olduğunu ileri sürerek daha sonraki hamlelere yönelik taahhütte bulunmaktan geri durdu. Lagarde, "Hedefin üzerindeki enflasyon risklerinin geçtiğinden emin olmak için yeterli veri toplamamız zaman alacak. Güçlü işgücü piyasası, yeni bilgiler toplamak için zaman ayırabileceğimiz anlamına geliyor" diye ekledi.
• Tesla, dün seans içerisinde 2024'ün 2. çeyreğine dair araç üretim ve teslimat verilerini yayınladı. Buna göre, şirket 2. çeyrekte geçen yılın aynı dönemine kıyasla %14,4 azalışla 410.831 araç üretti. Şirket, 2023'ün ilk çeyreğinde ise 479700 araç üretmişti. Tesla'nın teslimatını gerçekleştirdiği araç sayısı ise yıllık bazda %4,8 azalışla 443.956 oldu. Piyasa beklentileri, şirketin bu dönemde 439.000 araç teslim etmesi yönündeydi. Şirketin hisseleri, teslimat rakamlarının beklenen kadar kötü gelmemesinin ardından dünkü seansta %10’un üzerinde değer kazandı.
• Bloomberg’ın haberine göre Apple, OpenAI'nin yönetim kurulunda şirketi temsil etmesi için App Store şefi ve eski pazarlama başkanı Phil Schiller'i seçti. Schiller'in gözlemci rolü alacağı, yani yönetim kurulu toplantılarına katılabileceği ancak oy kullanamayacağı veya yönetici olarak görev yapamayacağı bildirildi. Apple'ın OpenAI'deki yeni rolü, Haziran ayında OpenAI'nin ChatGPT sohbet robotunun Apple cihazlarına entegrasyonuna ilişkin duyurusunu takip ediyor. Seans öncesi işlemlerde Apple (NASDAQ:AAPL) %0,34 ekside.
• ABD Gıda ve İlaç Dairesi, Eli Lilly'nin Kisunla olarak pazarlanan Alzheimer ilacı donanemab'ı hastalığın erken evrelerindeki hastalarda kullanım için onayladı. Bu, Kisunla'nın zayıflatıcı bir nörolojik durum olan Alzheimer'ın ilerlemesini yavaşlatmak için onaylanan ikinci ilaç olması nedeniyle önemli bir adım. FDA'nın kararı, geçen haftalarda kurumun danışma panelinin oybirliğiyle aldığı ve Kisunla'nın erken Alzheimer hastaları için terapötik faydalarının risklerinden daha fazla olduğu yönündeki kararla uyumlu oldu. Kisunla'nın onaylanması, hafızayı ve bilişsel işlevi kademeli olarak aşındıran bir hastalık olan erken Alzheimer'dan etkilenen bireyler için yeni bir seçenek sunuyor. Seans öncesi işlemlerde Eli Lilly (NYSE:LLY) %0,30 artıda.

 

Dell Technologies Inc. (NYSE:DELL)

Dell Technologies; diz üstü ve masaüstü bilgisayar, tablet, ekran, ağ bağlantı ürünleri ve yazılım gibi bilgisayar ürünleri sunar.

Şirket 30 Mayıs’ta yayınlanan 1Ç25 bilançosunda, geçen yılın aynı dönemine göre %6 artışla 22,2 milyar$ hasılat ve %3 azalışla hisse başına 1,27$ kazanç elde etti.

Bilgi işlem altyapısı, siber güvenlik çözümleri, yapay zeka gibi alanların değerlendirildiği “Altyapı Çözümleri” segmentinde, geçen yılın aynı dönemine kıyasla %22 artışla 9,2 milyar$ hasılat elde edildi. Yapay zeka sunucuları ve geleneksel sunuculara yönelik güçlü talebin etkisiyle %42 artışla 5,5 milyar$ hasılat katkısı sunan “sunucu ve ağ oluşturma” alanın bu segmentte en büyük katkıyı sunduğu görülüyor. Bu alanda 51 azalışla 736 milyon$ faaliyet karı elde edildi.

Masaüstü / dizüstü bilgisayarlar, ekranlar, yazıcılar ve projektörler gibi ürünlerin değerlendirildiği “Müşteri Çözümleri” segmentinde geçen yıla göre yatay bir performansla 12 milyar$ hasılat elde edildi. Ticari müşteri hasılatı %3 artışla 10,2 milyar$’a yükselirken, tüketici hasılatı %15 azalışla 1,8 milyar$ olarak gerçekleşti. Bu alanda %18 azalışla 732 milyon$ faaliyet karı elde edildi.

Geçen yılın aynı dönemine kıyasla %8 azalışla 1,47 milyar$ faaliyet karı elde eden şirket bu dönemi 623 milyon$ serbest nakit akışı elde ederek tamamladı.

Şirket yönetimi 2025 mali yılını, 2024’e kıyasla %8 artışı temsil edecek biçimde 93,5 - 97,5 milyar$ hasılat ve %7 artışla hisse başına 7,40$ - 7,90$ kazanç elde etmeyi bekliyor. 2. Çeyrekte ise, hisse başına 1,55$ - 1,75$ kazanç elde etmeyi bekliyor.

Bilanço sonrasındaki boşluklu düşüşün %61,8 fibonacci direnci temsil eden 160$’ı aşamayarak geri çekilen DELL 50 günlük ortalamsından destek buldu. 136$ altında zarar kes çalıştırmak kaydıyla, 153$ ve 159$ dirençleri hedeflenebilir.

 

S&P Global Inc. (NYSE:SPGI)

S&P Global Inc. borsa pazar yeri işletmeciliğinin yanında, finans ve enformasyon teknolojilerine yönelik hizmetler sunar.

Şirket 25 Nisan’da yayınlanan 1Ç23 bilançosunda geçen yılın aynı dönemine göre %10’un artışla 3,491 milyar$ hasılat ve %27 artışla hisse başına 4,01$ kazanç elde etti.

Şirketin faaliyet kar marjı, esas olarak Derecelendirme ve Endeksler birimlerinden kaynaklanan hasılat sayesinde 1Ç’te yıllık bazda 360 baz puan artışla %49,8’e ulaştı.

Şirket yönetimi daha önce %5,5 - %7,5 hasılat artışı ve hisse başına 13,75$ - 14,00$ kazanç olarak belirlediği 2024 yıl tahminlerini, %6,0 - %8,0 hasılat artışı ve hisse başına 13,85$ - 14,10$ kazanç yönünde yukarı güncelledi. Ayrıca şirket, bir önceki bilançosunda 4,5 milyar$ olarak belirlediği 2024 yıl sonu serbest nakit akışı ve 100 baz puanlık faaliyet kar marjı artışı tahminini sırasıyla 4,5 milyar$ ve 100 - 150 yönünde yukarı güncelledi.

Şirket, 2023 yılında hissedarlara 1,1 milyar$’lık temettüyü dağıtmış ve 3,3 milyar$’lık payı geri alımı gerçekleştirmişti. Şirket yönetimi, 2024’ün tamamında, serbest nakit akışının %85’i hissedarlara geri vermeyi planlıyor.

Tüm hareketli ortalamaların üzerinde seyreden SPGI, kritik 442$ seviyesinin üzerinde tutunmaya başardı. 442$ altında zarar kes çalıştırarak 465$ ve 475$ dirençleri hedeflenebilir.

 

Eylül Vade Dow Jones Sözleşmesi

Cuma günü gelecek olan tarım dışı istihdam verisi öncesinde düşen trendini test eden Dow Jones sözleşmesinde, veri sonrası hareketlerin hızlanabileceği görüşündeyiz.

Sözleşme düşen trendi üzerinde kalıcılığı teyit edeceği 39850 seviyesinin üzerine atabilirse, yükselişlerin devam edeceğini düşünüyoruz.

Sözleşme 39850 üzerinde günlük kapanış yaparsa, 39650 stop seviyesi olmak koşuluyla 40190 hedefli uzun pozisyon alınmasını öneriyoruz.

Sözleşme 50 günlük üstel ortalamanın geçtiği 39450 altına sarkarsa, 39600 stop seviyesi olmak koşuluyla 39100 hedefli kısa pozisyon alınmasını öneriyoruz.

 

Eylül Vade Gümüş Sözleşmesi

Azalan trendi içerisinde fiyatlandırmayı sürdüren gümüş sözleşmesi alçalan tepe yapısı ile dikkat çekiyor. Sözleşme 30,515$’ın üzerinde günlük kapanış yaparsa, hem bu seviyedeki yatay direnç, hemde Mayıs ayında başlayan düşen trendinden kurtulmuş olacak. Ardışık 5 gün değer kaybeden ABD doları da, gümüş fiyatlarını destekliyor.

Bu durumda, 50 günlük ortalamanın belirlediği 29,705$ altında zarar kes çalıştırmak kaydıyla 32,000$ hedefli uzun pozisyon alınabilir.

Sözleşme 30,515$ direncini aşamazsa 29,705$’daki destek seviyesini de aşağı yönde kırabilir. Bu durumda 30,100$ üzerinde zarar kes çalıştırmak kaydıyla 28,275$ hedefli kısa pozisyon alınabilir.

 


 PhillipCapital Menkul Değerler A.Ş.
  
 https://www.phillipcapital.com.tr/
                                  ***
                               Yasal Uyarı
 
  Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeler yatırım danışmanlığı kapsamında değildir.Yatırım danışmanlığı hizmeti ; aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri, mevduat kabul etmeyen bankalar ile müşteri arasında imzalanacak yatırım danışmanlığı sözleşmesi çerçevesinde sunulmaktadır.Burada yer alan yorum ve tavsiyeler, yorum ve tavsiyede bulunanların kişisel görüşlerine dayanmaktadır.Bu görüşler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabılır.Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir.

  ABD'de TSİ 15:15'de Haziran ayı ADP özel tarım dışı istihdam verileri
açıklanacak.

  Buna göre bir önceki ay 152 bin kişi artan tarım dışı istihdamın Haziran
ayında 160 bin kişi artması bekleniyor.

Saat    Veri                                    Dönem   Tahmin  Önceki          
------  -----------------------------------     -----   ------  ------
10:00   TCMB aylık fiyat gelişmeleri analizi    Haziran
14:00   Bankacılık sektörü net karı             Ocak-Mayıs      190.72 milyar TL
14:00   BBDK haftalık bankacılık sektörü verilerini duyuracak
14:30   TCMB haftalık para ve banka istatistiklerini yayınlayacak
14:30   TÜFE Bazlı Reel Efektif Döviz Kuru      Haziran         61,46
14:30   Yi-ÜFE Bazlı Reel Efektif Döviz Kuru    Haziran         93,66           

İstanbul Planlama Ajansı’nın araştırmasına göre İstanbul’da yaşamanın maliyeti geçen yılın aynı ayına göre %79,55 arttı. İstanbul’da dört kişilik bir ailenin ortalama yaşam maliyeti 63.524 lira olarak hesaplandı.

Bir önceki yılın Haziran ayına göre ise İstanbul’da yaşam maliyetinin yıllık (son 12 ay) artış oranı %79,55 olarak gerçekleşti.

Haziran ayında İstanbul’da dört kişilik bir ailenin ortalama yaşam maliyeti 63.524 lira olarak hesaplandı. İstanbul’da ortalama yaşam maliyeti, geçtiğimiz aya göre 2.001 lira arttı.

Temel tüketim maddelerinin bir önceki yılın Haziran ayına göre fiyat artışlarına bakıldığında en çarpıcı fiyat artışlarından birinin %89,16 artış oranı ile nohut fiyatlarında yaşandığı görüldü.

https://ipa.istanbul/yayinlarimiz/genel/istanbulda-yasam-maliyeti-arastirmasi-haziran-2024/

Otomotiv Pazarı Haziran Ayında Yıllık %5 Daralırken, Yılbaşından Bu Yana %4 Büyüdü…

Otomotiv Distribütörleri Derneği’nin (ODD) yayımladığı verilere göre 2024 Haziran ayında otomobil ve hafif ticari araç pazarı, aylık %5,9 büyürken, bir önceki yılın aynı ayına göre %5,3 daralarak 106.238 adet oldu. Yılbaşından bu yana otomobil ve hafif ticari pazarı yıllık %4 büyüyerek 577.981 adet oldu.

2024 Nisan ayında yerli otomobil ve hafif ticari araç satışları, aylık %31,3 gerilerken, bir önceki yılın aynı ayına göre %37,5 azalarak 22.700 adet oldu. Yılbaşından bu yana yerli otomobil satışları yıllık %10 daralarak 117.455 adet oldu. İthal otomobil ve hafif ticari araç satışları aylık %6,1 artarken bir önceki yılın aynı ayına göre %8,3 artarak 75.374 adet oldu. Yılbaşından bu yana ithal otomobil satışları geçen yılın aynı dönemine göre %16 büyüyerek 400.390 adet oldu.

2024 Haziran ayında otomobil satışları, aylık %9,5 artarken, bir önceki yılın aynı ayına göre %3,6 azalarak 87.858 adet oldu. Yılbaşından bu yana otomobil pazarı geçen yılın aynı dönemine göre %7 büyüyerek 462.955 adet oldu. Hafif ticari araç satışları aylık %8,3 azalırken, bir önceki yılın aynı ayına göre %12,6 azalarak 18.380 adet olarak gerçekleşti. Yılbaşından bu yana hafif ticari araç pazarı, yıllık %9 daralarak 115.026 adet oldu.

Raporumuzun detaylarında otomotiv sektörünü çeşitli perspektiflerden ele alarak marka bazlı pazar paylarını, otomotiv satışları ile makroekonomik parametreler arasındaki ilişkilerini ve aralarındaki korelasyon katsayılarını analiz ettik.

 BMD Araştırma
 Bizim Menkul Değerler A.Ş.
  bmd.com.tr
 
                                  ***
                               Yasal Uyarı
 
 Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeler yatırım danışmanlığı kapsamında değildir.Yatırım danışmanlığı hizmeti ; aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri, mevduat kabul etmeyen bankalar ile müşteri arasında imzalanacak yatırım danışmanlığı sözleşmesi çerçevesinde sunulmaktadır.Burada yer alan yorum ve tavsiyeler, yorum ve tavsiyede bulunanların kişisel görüşlerine dayanmaktadır.Bu görüşler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabılır.Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir.

TCMB Para Politikası Kurulu'nun 27 Haziran tarihinde yaptığı toplantısının tutanak özetleri yayınlandı.

 Kurulun değerlendirmeleri söyle:

Küresel Ekonomi
1. Küresel büyüme görünümü yılın ilk çeyreğinde sınırlı bir iyileşme gösterirken, işgücü piyasalarındaki sıkılık devam etmektedir. Türkiye’nin dış ticaret ortaklarının ihracat paylarıyla ağırlıklandırılan küresel büyüme endeksinin 2024 yılında yüzde 2,0 artarak 2023 yılındaki yüzde 1,8’in sınırlı oranda üzerinde büyüyeceği tahmin edilmekte ve küresel iktisadi faaliyetin zayıf seyrini sürdüreceği değerlendirilmektedir. Gelişmiş ülkelerin birinci çeyrek büyüme verileri iktisadi faaliyetteki ılımlı toparlanmayı desteklerken, öncü göstergeler söz konusu toparlanmanın daha çok hizmet sektörü kaynaklı olduğuna işaret etmektedir. ABD ekonomisi büyüme eğilimi diğer gelişmiş ülkelerden olumlu ayrışmaya devam etmiştir. Jeopolitik gelişmeler ve enflasyonda kalıcı düşüş sağlamak amacıyla sürdürülen sıkı para politikaları 2024 yılında küresel iktisadi faaliyetin seyri açısından öne çıkan risk faktörleri olarak görülmektedir.

2. Çekirdek enflasyonun ve enflasyon beklentilerinin yüksek seviyeleri, küresel enflasyonun bir süre daha merkez bankalarının hedeflerinin üzerinde seyretmeye devam edeceğini ima etmektedir. 2023 yılında enflasyonda görülen keskin düşüşe rağmen birçok ülkede, özellikle hizmet enflasyonundaki katılık dikkat çekmektedir. Gelişmekte olan ülkelerde (GOÜ) faiz indirimleri parasal sıkılığı koruyacak şekilde sürdürülürken, bazı gelişmiş ülke merkez bankaları da faiz indirim süreçlerine başlamışlardır. Ancak, enflasyonda gözlenen katılık, jeopolitik gelişmeler ve emtia fiyatlarına ilişkin risklerin devam etmesine bağlı olarak, merkez bankalarının faiz indirimlerinde temkinli bir yaklaşım izleyecekleri değerlendirilmektedir. Diğer taraftan gelişmiş ülkelerin büyüme ve enflasyon görünümleri ile para politikalarına yönelik beklentiler farklılaşmaya devam etmiş, artan küresel belirsizlik ile birlikte risk iştahı ve GOÜ’lere yönelen portföy akımları son dönemde dalgalı bir seyir izlemiştir.

Parasal ve Finansal Koşullar
3. Yurt içi ve yurt dışı yerleşiklerin Türk lirası varlıklara yönelimiyle piyasada oluşan likidite fazlası zorunlu karşılıkların artırılmasıyla birlikte 24 Mayıs sonrasında yerini çoğunlukla likidite açığına bırakmıştır. Ancak, bu dönemde likidite gelişmeleri ve Dövizden Dönüşümlü KKM hesaplarından Türk lirası mevduata geçen hesaplarda faizlerin belirgin şekilde gerilemesi Türk lirası mevduat faizleri üzerinde etkili olmuştur. Türk lirası mevduat faizleri, 24 Mayıs haftasından bu yana 191baz puan azalarak, 21 Haziran itibarıyla yüzde 56,15 seviyesinde gerçekleşmiştir. Aynı dönemde Türk lirası ticari kredi faizleri 43 baz puan artışla yüzde 63,13 seviyesinde oluşmuştur. Bireysel tarafta, ihtiyaç kredisi (Kredili Mevduat Hesabı hariç) faizleri 44 baz puan azalarak yüzde 76,50 olarak gerçekleşirken; konut kredisi faizleri, yatay seyrini sürdürerek yüzde 44,58 seviyesinde oluşmuştur. Taşıt kredisi faizleri ise son dönemde kampanyalı satışların azalması ile 21,41 puan yükselerek 21 Haziran itibarıyla yüzde 55,31 olmuştur.

4. Parasal sıkılaştırmanın krediler ve iç talep üzerindeki etkileri yakından izlenmektedir. Atılan parasal ve miktarsal sıkılaşma adımlarının etkisi ile Türk lirası kredi büyümesindeki yavaşlama devam etmiş, YP kredi büyümesi gerilemiştir. Bu kapsamda, bireysel kredilerin 4 haftalık büyüme oranlarının ortalaması 17 Mayıs haftasından bu yana artarak yüzde 1,44 seviyesinden 21 Haziran itibarıyla yüzde 2,91 seviyesine gelmiştir. Söz konusu orandaki artış temelde ihtiyaç kredisi büyüme oranının yüzde 2,70’den yüzde 3,48’e ve bireysel kredi kartları bakiyesinin yüzde 1,12’den yüzde 3,36 seviyesine yükselmesinden kaynaklanmaktadır. 21 Haziran itibarıyla, konut ve taşıt kredilerinin 4 haftalık büyüme oranlarının ortalaması sırası ile yüzde 0,41 ve 1,18 olarak gerçekleşmiştir. Türk lirası ticari krediler sınırlı ölçüde büyümeye devam etmiş ve 4 haftalık büyüme oranlarının ortalaması yüzde 1,01 olarak gerçekleşmiştir. Kur etkisinden arındırılmış YP ticari kredilerdeki 4 haftalık büyüme oranlarının ortalaması, getirilen sınırlamaların etkisi ile yüzde 4,88’den yüzde 4,13’e gerilemiştir.

5. 28 Haziran 2024 tarihinde yapılan düzenlemelerle kaldıraç oranına göre ilave zorunlu karşılık tesisi uygulaması sonlandırılarak makroihtiyati çerçevede sadeleşme adımları devam etmiştir. Ayrıca, piyasa mekanizmasının işlevselliğinin artırılması amacıyla ticari kredilerde erken kapama durumunda bankalarca uygulanabilecek azami ücretlerde değişikliğe gidilmiştir. Yapılan değişiklikle erken kapama ücretinin, kredi faizinin seviyesi ve kalan vadesine duyarlı bir yöntemle belirlenerek ticari kredi fiyatlamalarının daha sağlıklı oluşabilmesi amaçlanmıştır. Böylece, dezenflasyon sürecine ilişkin beklentilerin uzun vadeli ticari kredi faizlerine aktarımı desteklenmiştir.

6. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) brüt uluslararası rezervleri, önceki PPK toplantı haftasından bu yana 5,38 milyar ABD doları artarak 21 Haziran 2024 itibarıyla 147,6 milyar ABD doları seviyesine yükselmiştir. Türkiye’nin 5 yıllık kredi risk primi (CDS) önceki PPK toplantı haftasından bu yana sınırlı bir miktarda artarak 26 Haziran 2024 itibarıyla 279 baz puan seviyesine yükselmiştir. Türk lirasının 1 ay vadeli kur oynaklığı 26 Haziran 2024 itibarıyla yüzde 14,52 seviyesine yükselirken, 12 ay vadeli kur oynaklığı yüzde 24,25 seviyesine yükselmiştir. Önceki PPK toplantı haftasından bu yana 3,03 milyar ABD doları Devlet İç Borçlanma Senetleri (DİBS) piyasasına giriş ve 1,69 milyar ABD doları hisse senedi piyasasından çıkış olmak üzere toplam 1,33 milyar ABD doları net portföy girişi gerçekleşmiştir.

Talep ve Üretim
7. 2024 yılı ilk çeyreğinde iktisadi faaliyet güçlü seyretmiştir. Gayri Safi Yurt İçi Hâsıla (GSYİH) verileri, özel tüketimin büyümeye yıllık bazdaki katkısının azalmakla birlikte halen yüksek seyrettiğine işaret etmiştir. Öte yandan, net ihracat 2022 yılının üçüncü çeyreğinden bu yana ilk kez yıllık büyümeye pozitif katkı vermiştir. Çeyreklik bazda ise, aynı dönemde özel tüketimin artışı bir miktar yavaşlamış, net ihracatın büyümeye pozitif katkısı ise önceki çeyreğe kıyasla artış kaydetmiştir. Bu çerçevede, yılın ilk çeyreğinde ücret artışları, firmaların ilave kampanyaları ve öne çekilen talebin etkisiyle yurt içi talep dirençli seyretmiş, net ihracatın katkısı ise hem yıllık hem çeyreklik bazda pozitif gerçekleşmiştir. Böylelikle, büyümenin kompozisyonu açısından daha dengeli bir talep görünümü izlenmiştir.

8. Yakın döneme ilişkin göstergeler yurt içi talebin, halen enflasyonist düzeyde olmakla birlikte, yavaşladığını teyit etmektedir. Nisan ayında perakende satış hacim endeksi, aylık ve çeyreklik bazda düşüş kaydetmiştir. Aynı dönemde, ticaret satış hacim endeksinde daha yüksek oranlı bir düşüş gerçekleşmiş, perakende ticaretin yanı sıra endeksin diğer iki ana kalemi olan motorlu taşıtların ticareti ve toptan ticarette de azalış izlenmiştir. İlk çeyrekte ılımlı artış gösteren hizmet üretim endeksi, nisan ayında aylık bazda düşüş kaydetmiştir. Haziran ayı itibarıyla imalat sanayi firmalarına yönelik anket verileri, iç piyasa siparişlerinde çeyreklik bazda azalış olduğunu göstermektedir. Firma görüşmelerinden edinilen tüketim harcamalarına ilişkin tespitler de iç talepte ilk çeyreğe kıyasla yavaşlamaya işaret etmektedir. Diğer yandan, ikinci çeyrekte iki bayram tatili ve bunlarla bağlantılı idari izinler kaynaklı köprü günlerinin yer alması, talepteki yavaşlamanın seviyesi hakkında net bir görüntü alınmasını zorlaştırmaktadır. Kartla yapılan harcamalar nisan ayında azalırken, mayıs-haziran dönemi dâhil edildiğinde kart harcamalarının çeyreklik bazdaki artışını, hız kesmekle birlikte, sürdürdüğü gözlenmiştir. Diğer taraftan, mevsimsellikten arındırılmış olarak tüketim malı ithalatı, mayıs ayında düşmekle birlikte halen seviye olarak bir önceki yıl ve 2024 yılı ilk çeyrek ortalamasının üzerinde seyretmektedir. Bu çerçevede, daha yakın döneme ilişkin göstergelerle birlikte tüketim göstergelerine bir bütün olarak bakıldığında, talebin Enflasyon Raporunda öngörülen ölçüde yavaşlamıyor olabileceği değerlendirilmektedir.

9. Nisan ayında sanayi üretim endeksi, mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış olarak aylık bazda yüzde 4,9, takvim etkilerinden arındırılmış olarak yıllık bazda yüzde 0,7 oranında gerilemiştir. Çeyreklik bazda sanayi üretimi yüzde 4,2 oranında azalmıştır. Nisan ayında Ramazan Bayramı tatilinin idari kararla uzatılması sonucu gerçekleşen köprü günlerinin de aylık bazdaki azalışta etkili olduğu değerlendirilmektedir. İlave olarak, önceki aylarda yüksek artış kaydetmiş olan tipik olarak yüksek oynaklık sergileyen sektörlerin üretimindeki telafi niteliğindeki düşüşler de aylık bazda sanayi üretimini aşağı çekmiştir. Söz konusu etkiler dışlandığında, sanayi üretiminin ana eğiliminin genel endeksin ima ettiğinden daha kuvvetli olduğu değerlendirilmektedir. İmalat sanayi kapasite kullanım oranı ise haziran ayında aylık bazda 0,4 puan azalışla yüzde 76,2 seviyesinde gerçekleşmiştir.

10. Nisan ayı itibarıyla mevsimsellikten arındırılmış istihdam, çeyreklik bazda yüzde 0,5 oranında artarak 32,6 milyon kişi seviyesinde gerçekleşmiştir. Bu dönemde, işgücüne katılım oranı sınırlı artış kaydetmiş, işsizlik oranı ise 0,2 puan gerileyerek yüzde 8,5 düzeyinde gerçekleşmiştir. Anket göstergeleri ise, imalat sanayi firmalarının geleceğe yönelik istihdam beklentilerinde düşüşe işaret etmektedir.

11. Nisan ayında cari işlemler açığı aylık bazda 5,3 milyar ABD doları olarak gerçekleşmiş, yıllıklandırılmış olarak ise sınırlı bir artışla 31,5 milyar ABD dolarına yükselmiştir. Söz konusu gerçekleşmede altın ve enerji hariç dış ticaret açığındaki artış etkili olmuştur. Diğer yandan, enerji dış ticaret açığındaki iyileşme eğiliminin yavaşlamakla birlikte sürdüğü gözlenmektedir. Altın dış ticaret açığı ise önceki aya kıyasla nispeten yatay seyretmiştir. Bu dönemde, yıllıklandırılmış hizmetler dengesi fazlası bir önceki aya göre sınırlı düşüş kaydetmiştir.

12. Geçici dış ticaret verileri, mayıs ayında mevsimsellikten arındırılmış olarak ihracatta artışa, ithalatta ise düşüşe işaret etmiştir. Altın ithalatı mayıs ayında tarihsel ortalamalarının üzerinde kalmaya devam ederken, yıllıklandırılmış olarak 22 milyar ABD doları civarına gerilemiştir. Nisan ayında bayram tatili kaynaklı takvim etkileri nedeniyle artan tüketim malları ithalatı ise mayıs ayında azalmıştır. Mayıs ayına ilişkin geçici dış ticaret verileri haziran ayı için yüksek frekanslı verilerle beraber değerlendirildiğinde, üç aylık ortalama eğilimler, ihracatta görece yatay bir seyir ile ithalatta azalış ima etmektedir. Tüketim malı ithalatının seyri, parasal sıkılaştırmanın iç talep üzerindeki etkilerinin değerlendirilebilmesi açısından, çeşitli diğer göstergeler ile beraber yakından takip edilmektedir.

13. Cari açığın finansmanı tarafında ise, bankacılık sektörünün yıllıklandırılmış uzun vadeli borç çevirme oranı, nisan ayında yüzde 125 seviyesinde gerçekleşmiştir. Söz konusu oran, bankacılık sektörü dışındaki firmalarda yüzde 97 civarında olmuştur. Bu çerçevede, yurt dışı borçlanma imkanlarının bir önceki aya benzer seyrettiği gözlenmektedir.

Enflasyon Gelişmeleri
14. Tüketici fiyatları mayıs ayında yüzde 3,37 oranında artmış, yıllık enflasyon 5,65 puan yükselişle yüzde 75,45 olmuştur. Yıllık tüketici enflasyonundaki baz etkisi kaynaklı belirgin artışa karşın, bu dönemde çekirdek B ve C göstergelerinin yıllık değişimleri ana endekse kıyasla daha ılımlı bir seyir izlemiştir. Meskenlerde doğal gazda ilk 25 metreküpün bedelsiz olarak kullandırılması uygulamasının sona ermesi mayıs ayı manşet enflasyonunu 0,64 puan yukarıya çekmiş, söz konusu etki arındırıldığında aylık tüketici enflasyonu sınırlı bir iyileşme kaydetmiştir.

15. Mayıs ayında hizmet grubunda aylık fiyat artışı yüksek seyretmeye devam etmiş, bu grupta özellikle kira, lokanta-otel ve eğitim kalemlerinin etkisi hissedilmiştir. Mayıs ayında, aylık enflasyon temel mal grubunda sezon geçişine bağlı olarak giyim ve ayakkabıda artarken, dayanıklı mal grubunda yavaşlamıştır. Gıda grubunda aylık fiyat artışı sebze fiyatları öncülüğünde gerileyen işlenmemiş gıda grubunun etkisiyle yavaşlamıştır. Öte yandan, işlenmiş gıda grubunda aylık enflasyon birikmiş maliyet baskıları sonucu ekmek-tahıllar ile süt ve süt ürünleri öncülüğünde güçlenmiş, bu dönemde kırmızı et fiyat artışlarının işlenmiş et ürünlerine olan yansıması sürmüştür. Enerji fiyatları, uluslararası enerji fiyatlarındaki gelişmeleri takiben akaryakıt ve tüp gaz fiyatlarında kaydedilen düşüşlere karşın, 25 metreküp bedelsiz doğal gaz kullanımı uygulamasının sona ermesinin etkisiyle mayıs ayında önemli ölçüde (yüzde 4,91) yükselmiştir.

16. Aylık enflasyonun ana eğilimindeki zayıflama mayıs ayında geçici bir kesintiye uğramıştır. Mevsimsellikten arındırılmış verilerle B ve C endekslerinin aylık artış oranları sırasıyla yüzde 3,2 ve yüzde 3,4 seviyelerinde gerçekleşerek önceki aya kıyasla bir miktar artış göstermiştir. B ve C endekslerinde mevsimsellikten arındırılmış üç aylık ortalama artışlar ise, sırasıyla yüzde 3,2 ve yüzde 3,4 ile bir önceki aya kıyasla gerileyerek zayıflama eğilimini sürdürmüştür. Mayıs ayında fiyat artışları; B endeksini oluşturan gruplardan temel mal ve hizmet gruplarında yataya yakın seyrederken, işlenmiş gıdada yükseliş kaydetmiştir. Bu dönemde Medyan, SATRIM ve diğer ana eğilim göstergeleri ile yayılım endeksi de sınırlı bir miktarda artış göstermiştir.

17. Hizmet enflasyonundaki yüksek seyir ve katılık, enflasyon beklentileri, jeopolitik riskler ve gıda fiyatları enflasyonist baskıları canlı tutmaktadır.

18. Hizmet sektöründe hâkim olan fiyatlama davranışı önemli bir atalete ve şokların enflasyon üzerindeki etkilerinin uzun bir süreye yayılmasına neden olmaktadır. Yıllık enflasyon mayıs ayında, temel mal grubunda yüzde 56,5 olurken, hizmet sektöründe yüzde 95,9 ile yaklaşık 40 puan yukarıda gerçekleşmiştir. Ayrıca, hizmet sektörüne ait yayılım endeksi mayıs ayında tarihsel ortalamasının yaklaşık yüzde 40’ı kadar üzerinde seyrederek, artışların sektör geneline yayılmaya devam ettiğini göstermektedir. Bu bakımdan, yakın dönem tüketici enflasyonu gerçekleşmeleri dikkate alındığında, belirli hizmet kalemlerinde enflasyonun bir süre daha yüksek seyretme riski bulunmaktadır. Mayıs ayı özelinde kira, lokanta-otel ve eğitim kalemleri fiyat artışları ile öne çıkan sektörler olmuştur.

19. Perakende Ödeme Sistemi (PÖS) mikro verileri üzerinden takip edilen öncü göstergeler, yeni ve yenilenen sözleşmelerde kira artış oranının, tüketici fiyat endeksindeki mevcut yıllık kira seviyesinin altında olmakla birlikte nispeten yüksek seyrettiğine işaret etmektedir. Ayrıca, göstergeler aylık kira artış oranının haziran ayında, kontrat güncelleme oranında beklenen artışın etkisiyle bir miktar yükseleceğini ima etmektedir. Öte yandan, konut fiyatları yıllık artışı nisan ayı itibarıyla yüzde 48,4 seviyesine gerileyerek, reel olarak azalışını sürdürmüş, mevsimsel etkilerden arındırılmış veriler de bu kalemdeki aylık artış eğiliminin son aylarda önemli ölçüde yavaşladığına işaret etmiştir. Konut fiyatlarındaki bu durumun, ilerleyen dönemde kira enflasyonunu sınırlayacak bir unsur olduğu değerlendirilmektedir. Diğer taraftan, kira artışını yüzde 25 ile sınırlayan regülasyonun yakın gelecekte yürürlükten kalkacak olmasının kira enflasyonuna etkisi de yakından takip edilecektir. Kısa vadede kira enflasyonunun yüksek seyrini koruyarak, tüketici enflasyonunda beklenen yavaşlamayı sınırlayacak ana grup olacağı değerlendirilmektedir.

20. Lokanta-otel alt grubunda aylık enflasyonun yüksek seyri yemek hizmetlerine bağlı olarak mayıs ayında da sürmüştür. Son aylarda zayıflayan maliyet baskılarına karşın yemek hizmetleri aylık enflasyonunda süregelen güçlü seyir, tüketici enflasyonundaki yavaşlamayı sınırlamaktadır. Mayıs ayı özelinde fiyat artışı ile öne çıkan bir diğer hizmet kalemi, özel okul ücretlerine istinaden eğitim olmuştur. Geçmiş enflasyona endeksleme eğiliminin yüksek olduğu ve ücret gelişmelerinden de etkilenen özel okul ücretlerinin tüketici enflasyonuna olan etkisinin, fiyat açıklama tarihlerine bağlı olarak, yaz aylarında kademeli olarak yavaşlayacağı değerlendirilmektedir. Öte yandan, eğitim hizmetleri enflasyonunda eylül ayında özel üniversite ücretlerine bağlı fiyat ayarlamalarının etkisinin hissedileceği not edilmelidir.

21. Yurt içi üretici fiyatları mayıs ayında yüzde 1,96 oranında artmış, yıllık enflasyon 2,02 puan yükselerek yüzde 57,68 olmuştur. Türk lirasındaki ılımlı seyri takiben üretici fiyatları aylık artışı önemli ölçüde zayıflamış, yıllık üretici enflasyonu ise düşük bazın da etkisi ile yükselmiştir. Ana sanayi gruplarına göre incelendiğinde, enerji fiyatları temelde doğal gaz ve şebeke suyu üretici fiyatlarına bağlı olarak yüzde 3,32 oranındaki artış ile öne çıkarken, ara malı ve sermaye malı başta olmak üzere kalan gruplarda aylık fiyat artışının daha ılımlı seyrettiği izlenmiştir.

22. Uluslararası emtia fiyatlarında ocak ayında başlayan artış eğilimi nisan ayında ulaştığı seviye sonrasında mayıs ayında bir miktar gerileme kaydetmiştir. Mayıs ayında küresel enerji fiyatları gerilemiş, enerji dışı emtia fiyatları ise artmıştır. Haziran ayının ilk üç haftası itibarıyla emtia fiyatlarındaki düşüş devam etmiş, bu gelişmeyi büyük ölçüde enerji dışı emtia sürüklemiştir. Yılın ilk dört ayında bir miktar güçlenen dış fiyat kaynaklı baskılar son iki ayda sınırlı bir şekilde zayıflamıştır.

23. Küresel Arz Zinciri Baskı Endeksi mayıs ayında tarihsel eğilimine yakın seyretmiştir. Küresel navlun endeksleri son dönemde farklılaşan bir görünüm sergilemiştir. Dünya ve Çin’e yönelik konteyner endeksleri nisan ayı sonrasında artış kaydederken, kuru yük taşımacılık endeksleri görece ılımlı seyirini sürdürmektedir. Mayıs ayında bir önceki aya kıyasla yurt içinde tedarikçilerin teslimat sürelerinde ise kısmi bir uzama gözlenmiştir. Mayıs ayında imalat sanayi PMI verileri gerek girdi gerekse nihai ürün fiyatları endeksinde yavaşlama göstererek, enflasyonist baskıların hafiflediğini ima etmiştir.

24. Haziran ayı Piyasa Katılımcıları Anketi sonuçlarına göre enflasyon beklentileri tüm vadelerde düşüş göstermiştir. On iki ay sonrasına ilişkin enflasyon beklentisi 1,4 puan aşağı yönlü güncellemeyle yüzde 33,2’den yüzde 31,8’e, yirmi dört ay sonrasına ilişkin beklenti ise 1,0 puan aşağı yönlü güncellemeyle yüzde 21,3’ten yüzde 20,3 seviyesine gerilemiştir. Cari yıl ve gelecek yıl sonuna ilişkin enflasyon beklentileri 0,1 puan ile sınırlı bir düşüş göstererek sırasıyla yüzde 43,5 ve yüzde 25,5 olarak gerçekleşmiştir. Beş yıl sonrasına ilişkin enflasyon beklentisi ise yüzde 11,8’den yüzde 11,6 seviyesine gerilemiştir. Enflasyon beklentileri tüm vadelerde gerilese de mevcut seviyeler enflasyon görünümü üzerinde yukarı yönlü risk teşkil etmeye devam etmektedir. Kurul, enflasyon beklentileri ve fiyatlama davranışlarının öngörüler ile uyumunu yakından takip etmektedir.

25. Öncü göstergeler, haziran ayında enflasyonun ana eğiliminin Mayıs Enflasyon Raporu öngörüleriyle benzer şekilde yavaşlayacağına işaret etmektedir. B endeksini oluşturan gruplar incelendiğinde, aylık fiyat artışlarının önceki aya kıyasla temel mallarda daha belirgin olmak üzere hizmet ve temel mallar gruplarında yavaşlayacağı öngörülmektedir. Gıda grubunda fiyat artışlarının haziran ayında bir miktar hız keseceği değerlendirilmektedir. İşlenmiş gıda alt grubunda ekmek-tahıllar kalemi fiyat artışıyla öne çıkmaktadır. İşlenmemiş gıdada ise kırmızı et fiyatlarında süregelen artışların yerini düşüşe bıraktığı izlenmektedir. Öncü veriler dayanıklı mal fiyatlarının haziran ayında ılımlı seyrettiğine işaret ederken, bu gelişmeyi otomobil sektöründeki fiyat düşüşleri sürüklemektedir. Diğer dayanıklı mallarda fiyat artışlarının sürdüğü izlenmektedir. Hizmet enflasyonunda da yüksek seyir devam etmektedir. Bu grupta kira ve lokanta-otel alt gruplarında fiyat artış eğilimlerinin korunduğu, bayram etkisiyle bu dönemde ulaştırma hizmetlerinde de fiyat artışlarının belirginleştiği dikkat çekmektedir. Enerji grubunda ise fiyat artışının bir önceki aya kıyasla zayıfladığı gözlenmektedir. Bu dönemde şebeke suyu tarifelerinde artış izlenirken, uluslararası ham petrol fiyatlarındaki gerilemeyi takiben düşen akaryakıt fiyatları enerji grubu artışını sınırlamaktadır.

Para Politikası
26. Kurul, parasal sıkılaştırmanın gecikmeli etkilerini de göz önünde bulundurarak politika faizinin sabit tutulmasına karar vermekle birlikte, enflasyon üzerindeki yukarı yönlü risklere karşı ihtiyatlı duruşunu yinelemiştir.

27. Aylık enflasyonun ana eğiliminde belirgin ve kalıcı bir düşüş sağlanana ve enflasyon beklentileri öngörülen tahmin aralığına yakınsayana kadar sıkı para politikası duruşu sürdürülecektir. Enflasyonda belirgin ve kalıcı bir bozulma öngörülmesi durumunda ise para politikası duruşu sıkılaştırılacaktır. Para politikasındaki kararlı duruş; yurt içi talepte dengelenme, Türk lirasında reel değerlenme ve enflasyon beklentilerinde düzelme vasıtası ile aylık enflasyonun ana eğilimini düşürecek ve dezenflasyon yılın ikinci yarısında tesis edilecektir.

28. Kredi ve mevduat piyasalarında öngörülenin dışında gelişmeler olması durumunda parasal aktarım mekanizması ilave makroihtiyati adımlarla desteklenecektir. Likidite gelişmeleri yakından izlenmektedir. Sterilizasyon araçları, gerektiğinde çeşitlendirilerek etkin şekilde kullanılacaktır.

29. Kurul, politika kararlarını parasal sıkılaştırmanın gecikmeli etkilerini de dikkate alarak, enflasyonun ana eğilimini geriletecek ve enflasyonu orta vadede yüzde 5 hedefine ulaştıracak parasal ve finansal koşulları sağlayacak şekilde belirleyecektir.

30. Enflasyon ve enflasyonun ana eğilimine ilişkin göstergeler yakından takip edilecek ve Kurul, fiyat istikrarı temel amacı doğrultusunda elindeki tüm araçları kararlılıkla kullanacaktır.

31. Kurul, kararlarını öngörülebilir, veri odaklı ve şeffaf bir çerçevede alacaktır.