Küresel plastik anlaşmasına giden yol Davos'ta tartışıldı

 Birleşmiş Milletler Çevre Programı (UNEP) İcra Direktörü Inger Andersen, küresel plastik anlaşması için devletler, bilim insanları ve şirketler arasında güçlü bir kararlılık olduğunu ve ilerleyen aylarda anlaşma sağlanması için büyük bir siyasi baskıya ihtiyaç duyulduğunu söyledi.

Dünya Ekonomik Forumu'nun 55. Yıllık Toplantıları kapsamında düzenlenen "Yeni Plastik Anlaşması: Ne Gerekecek?" başlıklı oturumda geçen yıl Güney Kore'nin Busan kentindeki Küresel Plastik Anlaşması görüşmelerinin sonuçsuz kalmasının nedenleri ve plastik kirliliği konusunda hukuken bağlayıcılığı olan bir anlaşma hazırlanması için atılması gereken adımlar tartışıldı.

Oturumun açılış konuşmasını yapan Andersen, "22 sayfalık bir metnimiz var ve 32 maddeden 29'u büyük ölçüde kabul edilmiş görünüyor ve bunlar, anlaşma metninin çoğunluğunu oluşturacak şekilde öneriliyor. Hala üzerinde anlaşmazlık bulunan bazı alanlar var, birincisi kimyasal kullanımı, ikincisi sürdürülebilir tüketim ve üretim, üçüncüsü ise finansman. Ancak üye devletler, topluluklar, bilim camiası ve endüstri arasında güçlü bir kararlılık var ve önümüzdeki aylarda anlaşma sağlanması için büyük bir siyasi baskıya ihtiyaç duyuluyor." diye konuştu.

Plastik sızıntılarının çevreye etkisinin mevcut işleyişle 2040 yılına kadar yüzde 50 oranında artmasının beklendiğini ifade eden Andersen, ekosistemlerdeki plastik kirliliğinin ortadan kaldırılması için paydaşlara bir araya gelme çağrısında bulundu.

Meksika Çevre ve Doğal Kaynaklar Bakanı Alicia Barcena Ibarra, bu konuda hukuki bağlayıcılığı olan yükümlülükler getirilmesinin, insan hakları ve eşitlik konusuna odaklanılmasının ve finansal mekanizmaların güçlendirilmesinin önemini vurgulayarak plastiklerin yüzde 58 ila yüzde 62'sinin doğrudan çöplüklere gittiğini, birçok kişinin bu noktalarda plastiklere maruz kaldığını anlattı.

Hükümetlerarası Müzakere Komitesi'nin 5. Toplantısı'nın ikinci oturumu için iki nokta belirlediklerini aktaran Ibarra, şöyle devam etti:

"Birincisi, Busan'ın devamı olacak sonraki toplantı için plastiklerin ve ilişkili kimyasalların küresel boyutta yasaklanması ve aşamalı olarak ortadan kaldırılması konusunda anlaşma sağlanmasını istiyoruz. İkincisi, döngüsel ekonomi için ürün tasarımına yönelik bağlayıcı standartlar olması gerekiyor. Meksika ciddi taahhütler vermeye istekli. Endüstri ile bir taahhüdümüz var. Şu anda plastik üreticilerinin yüzde 53'ünü oluşturan yaklaşık 80 şirketimiz var ve döngüsel ekonomi için çalışıyoruz. Tümüyle döngüsel ekonomi yasalarını destekliyoruz."

- "Kararlar bilime dayalı alınmalı"

İkinci oturumun doğru adım olduğuna inandıklarını, plastik sorununun tüm ekosistemler için büyük bir tehdit olduğunu dile getiren Güney Afrika Ormancılık, Balıkçılık ve Çevre Bakanı Dion Travers George, kararların bilime dayalı alınması gerektiğinin altını çizdi.

George, kimsenin kirli bir çevrede yaşamaması ve zararlı kimyasallara maruz kalmaması gerektiğini, bunu başarmanın yolunun da iş dünyası ve toplumun işbirliği içinde çalışmasından geçtiğini belirtti.

Plastik kullanımını azaltmanın ve dönüştürülmüş plastik kullanımını artırmanın mümkün olduğuna işaret eden Unilever'ın Üst Yöneticisi (CEO) Hein Schumacher, "Hükümetler ve şirketlerle geri dönüşüm konusunda çalışmanın faydalı olduğunu gösterdik. Bu iyi, ancak yeterli değil ve eşit rekabet alanı yok. Bu, iş dünyası açısından iyi bir durum değil ve bunun anlaşma yoluyla çözülmesini çok istiyoruz. Anlaşma için ileriye baktığımızda, başarısız olmasını istemiyoruz. Gönüllü değil, zorunlu taahhütler istiyoruz." şeklinde konuştu.

Plastiklerle bağlantılı iki temel kirlenme sorunu olduğunu, birincisinin atık yönetimi, ikincisinin ise plastik üretiminde kullanılan etilen üretimi olduğu bilgisini veren Teknoloji şirketi Dioxycle'ın kurucu ortağı ve CEO'su Sarah Lamaison, dünyada yaygın şekilde kullanılan etilen üretiminde her yıl milyonlarca ton karbondioksit salımı meydana geldiği uyarısında bulundu.

Oturumun kapanış konuşmasını yapan Peru Devlet Başkanı Dina Boluarte, plastik kullanımının azaltılması gerçeğinin tüm ülke ve hükümetlerin sorumluluğu altında bulunduğunu vurguladı.

Plastik kirliliğiyle mücadelenin sağlık, biyoçeşitlilik, ekosistem hizmetleri ve iklim kriziyle bağlantılı olduğunu bildiren Boluarte, söz konusu anlaşmanın sadece çevresel zararları azaltmakla kalmaması, aynı zamanda halk sağlığını da koruması gerektiğini sözlerine ekledi.