İstanbul’da yüksek kişi başı gelire rağmen derin yoksulluk oranları Batı Anadolu, Batı ve Doğu Marmara’dan yüksek- BETAM

Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi (BETAM) " "raporunu yayınladı:

Yoksulluğun toplumsal sorunların ilk sırasında yer aldığı sanırız rahatlıkla söylenebilir. Buna karşılık yoksulluğun nasıl tanımlanacağı tartışmalı bir konudur. Farklı yoksulluk ölçütleri mevcuttur ve bu ölçütler farklı yoksulluk kümeleri belirlemektedir. Bu araştırma notunda “Derin Yoksulluk” adıyla daha dar ama kendi içinde daha tutarlı yeni bir yoksulluk ölçütü tanımlanmıştır. Bu ölçüt Maddi ve Sosyal Yoksunluğun hesaplanmasında kullanılan 13 sorunun içinden seçilen 6 temel maddi ihtiyaç esas alınarak oluşturulmuştur. Bu ihtiyaçların listesi aşağıda verilmiştir.

Bu ihtiyaçların en az 5’ini ve tümünü karışlayamayan fertler GYKA mikro verisinden ayrı ayrı hesaplanarak 2015-2023 döneminde derin yoksulluğun seyri ile 2023’te 12 bölgede derin yoksulluk seviyeleri ve başlıca özellikleri belirlenmiştir. 6 temel maddi ihtiyacın en az 5’ini karşılayamayan fertlerin toplam nüfusa oranı 2015’te yüzde 9’dan 2018’de yüzde 6,2’ye kadar gerilemiş, izleyen yıllarda dalgalı bir seyir izleyerek 2023’te yüzde 7,7 olmuştur. Derin yoksulluk seviyesini belirleyen başlıca etkenleri kişi gelir ve gelir dağılımı değişimlerinin oluşturduğu anlaşılmaktadır. 6 temel ihtiyacın hiçbirini karşılayamayan fertlerin nüfus oranının daha az dalgalı bir seyir izlediği izlenmektedir. 2015’te yüzde 3,4 olan bu oran 2023’te yüzde 3,3’tür.

Derin yoksulluğun bölgelere dağılımı oldukça eşitsiz bir görünüm sergilemektedir. En düşük oranlar Türkiye’nin Batı’sında en yüksek oranlar ise Güneydoğu ve Doğu’dadır. Bu olgu da kişi başı gelir seviyesinin derin yoksulluk üzerindeki etkisinin bir diğer karinesidir. Bununla birlikte İstanbul’da yüksek kişi başı gelire rağmen derin yoksulluk oranlarının Batı Anadolu, Batı ve Doğu Marmara’dan yüksekliği dikkat çekicidir. Öte yandan hane istihdam oranının düşüklüğünün ve düşük eğitim seviyesinin yüksekliğinin derin yoksulluğu artırıcı etki yaptığı anlaşılmaktadır.

 Araştırmanın tamamına aşağıdaki linkten ulaşabilirsiniz.

https://betam.bahcesehir.edu.tr/2025/04/turkiyede-derin-yoksulluk/