Enflasyon ve büyümedeki sapmalar 2024 yılı bütçesinde olumsuz etkilere yol açarken sosyal harcamalar ve yoksullukla mücadeleye ayrılan kaynaklar reel olarak azaldı -TEPAV

TEPAV Bütçe İzleme Bülteni'nin beşinci sayısı yayımlandı

TEPAV Bütçe İzleme Bülteni, 2024 yılı bütçesinde MYB açığının artış gösterdiğini ve vergi gelirlerinin hedeflerin altında kaldığını ortaya koydu. Enflasyon ve büyümedeki sapmalar bütçede olumsuz etkilere yol açarken sosyal harcamalar ve yoksullukla mücadeleye ayrılan kaynakların reel olarak azaldığı vurgulandı.
 
TEPAV Bütçe İzleme Bülteni’nin 2024 yılına dair değerlendirmesinde, Merkezi Yönetim Bütçesi (MYB) açığının 2023 yılına göre yüzde 52,6 oranında artış gösterdiği belirtildi. Aynı dönemde vergi gelirlerinin artışı, bütçe harcamalarındaki artışı geride bırakmış durumda.
 
Bülten, enflasyon ve büyüme oranlarının hedeflerden önemli ölçüde sapmasının, bütçe gerçekleşmelerine de olumsuz yansıdığını vurguladı. Özellikle, büyüme ve enflasyon hedeflerindeki sapmaların bütçedeki öngörüleri de etkilemiş olduğu ifade edildi.
 
2025’te güçlü bir mali duruş sergilenmeli

2024 yılında GSYH’ye oranla yüzde 4,8 seviyesinde gerçekleşen bütçe açığı, maliye politikasının enflasyonla mücadeleye yeterince destek vermediğini gösterdi. Bütçe harcamalarındaki katılık, ertelenen kamu harcamaları ve sınıra dayanan vergi performansı nedeniyle, 2025 yılında hedeflenen yüzde 3'lük bütçe açığına ulaşılabilmesi için güçlü bir mali duruş sergilenmesi gerektiği kaydedildi.

Vergi dışı gelirlerde gerçekleşen artış gelirlere katkı sağladı

Bütçedeki gelirlere katkı sağlayan en önemli kalem, vergi dışı gelirlerde gerçekleşen tek defalık nitelikteki artış oldu. Bu artış, Hazinenin faiz gelirlerindeki yüksek dönemsel artış, idari ve vergi para cezaları ile alınan bağış ve yardımların etkisiyle sağlandı.

Son 20 yılın en düşük vergi performansı

Enflasyonun vergi gelirlerini artırıcı etkisine rağmen, 2024 yılına ait yapısal vergi düzenlemelerinin sınırlı kalması ve bazı vergi kalemlerindeki düşük performans nedeniyle, vergi gelirleri bütçe ve Orta Vadeli Program (OVP) hedeflerinin altında kaldı. 2024, son 20 yılın en düşük vergi performansına sahip yılı oldu.

Sosyal koruma ve yoksullukla mücadele bütçeleri azaldı

Bütçedeki harcamalarda en büyük artış, cari transferler kaleminde yaşandı. 2024 yılında sosyal koruma harcamaları, toplam bütçe harcamalarının sadece yüzde 4,2’sini oluşturdu. Seçim sonrası dönemde sosyal koruma ve yoksullukla mücadeleye ayrılan bütçe kaynaklarının reel olarak azaldığı belirtildi.

2024 yılı itibarıyla, özellikle hane halkına yapılan transferlerin payı azaldı. Tarımsal destekleme ödemelerinin ise enflasyonun ve genel artış oranlarının altında kaldığı ifade edildi.

Bütçede doğrudan yoksullukla mücadeleye ayrılan kaynaklar, toplam bütçenin yalnızca yüzde 2,5'ine denk geldi ve bu oran oldukça düşük seviyelere geriledi.

TEPAV Bütçe İzleme Bülteni'nin beşinci sayısına aşağıdaki bağlantıdan ya da ekteki rapordan ulaşabilirsiniz.

https://www.tepav.org.tr/tr/haberler/s/10911