Dünya Bankası: Emtia fiyatlarındaki düşüş, ticaret gerilimlerinin enflasyon risklerini azaltabilir

Dünya Bankası'nın yayımladığı son Emtia Piyasaları Görünümü raporuna göre, global emtia fiyatlarının
2026 yılına kadar son altı yılın en düşük seviyesine gerilemesi bekleniyor. Bu düşüş, artan ticaret
engellerinin yol açabileceği kısa vadeli enflasyon baskılarını hafifletebilir, ancak aynı zamanda
da gelişmekte olan ekonomilerin üçte ikisinde ekonomik ilerlemeyi zorlaştırabilir.

 Rapora göre, global emtia fiyatlarının 2025'te %12, 2026'da ise %5 oranında düşmesi öngörülüyor.
Bu durum, COVID-19 sonrası toparlanma ve 2022'deki Rusya-Ukrayna savaşının tetiklediği emtia
fiyatlarındaki artış döneminin sonuna işaret ediyor.

 Dünya Bankası Başekonomisti Indermit Gill, "Yüksek emtia fiyatları birçok gelişmekte olan ekonomi
için önemli bir kazanç kapısıydı. Ancak bugün, son 50 yılın en yüksek fiyat dalgalanmasını
yaşıyoruz. Bu dalgalanma, düşük fiyatlarla birleşince ciddi riskler doğuruyor" dedi. Gill, bu
risklere karşı gelişmekte olan ülkelerin mali disiplini yeniden tesis etmeleri, özel sermayeyi
çekmek için yatırım ortamını iyileştirmeleri ve ticareti mümkün olduğunca serbestleştirmeleri
gerektiğini vurguladı.

 2023'ten bu yana düşüşte olan enerji fiyatlarının 2024'te %17, 2026'da ise %6 oranında azalması
bekleniyor. Brent petrolün varil fiyatının 2025'te 64 dolara, 2026'da ise 60 dolara gerilemesi
öngörülüyor. Kömür fiyatlarının ise bu yıl %27 düşmesi, ardından 2026'da %5 daha azalması bekleniyor.

 Gıda fiyatlarında da düşüş trendi sürüyor. 2025'te %7, 2026'da ise %1 oranında gerileme öngörülüyor.
Ancak bu düşüş, 170 milyon insanın açlıkla karşı karşıya olduğu 22 kırılgan ülkedeki temel
sorunlara çare olmayacak.

 Raporda, altın fiyatlarının ise bu yıl rekor seviyeye ulaşmasının ardından 2026'da dengelenmesi
bekleniyor. Jeopolitik belirsizliklerin arttığı dönemlerde "güvenli liman" olarak görülen altına
olan talebin yüksek seyretmesi öngörülüyor. Buna karşılık, sanayi metalleri fiyatlarının
zayıflayan global talep ve Çin'deki emlak sektöründeki durgunluk nedeniyle düşmesi bekleniyor.

 Dünya Bankası raporunda ayrıca, emtia piyasalarında son yıllarda görülen ani fiyat
dalgalanmalarının ekonomik büyümeyi ve mali disiplini olumsuz etkilediği belirtiliyor. 2020'lerden
itibaren emtia döngülerinin süresi yarıya indi, bu da belirsizliğin arttığı yeni bir döneme
girildiğini gösteriyor.

 Dünya Bankası Başkan Yardımcısı Ayhan Kose, "COVID-19 pandemisi, ardından gelen savaşlar ve
iklim şoklarıyla birlikte emtia fiyatları âdeta savruldu. Bu dalgalanmalar kalıcı hâle gelebilir"
diyerek, ülkelerin mali esneklik kazanmaları, kurumlarını güçlendirmeleri ve istihdam yaratacak
yatırımları teşvik etmeleri gerektiğini belirtti.