Bütçe Dengesi (Oyak Yatırım)

2024 yılı bütçe açığı %4,9 oldu
Aralık ayında 829.2 milyar TL açık... Geçtiğimiz yılın Aralık ayında 842.5 milyar TL açık veren merkezi yönetim bütçesi bu yıl 829.2 milyar TL açık verirken, faiz dışı denge geçen yılın aynı ayındaki 800.2 milyar TL açığa karşılık 754.0 milyar TL açık verdi. Buna göre, bütçe açığı 2024 yılında 2,106 milyar TL düzeyinde gerçekleşerek Orta Vadeli Program'da öngörülen 2,148 milyar TL'lik açığın altında kaldı. Bütçe açığı/GSYH oranı, 2023 yılındaki %5,2'lik açığın ardından, genel performanstaki zayıflamaya rağmen depremle ilgili harcamaların azalması sonucunda 2024 yılında %4,9 olarak gerçekleşti. Aralık ayında merkezi yönetim bütçe gelirleri reel olarak %10,5 oranında artarken, harcamalar %15,1 oranında azaldı. Gelir vergisindeki artış bütçe gelirlerini desteklerken, harcamalardaki düşüş sermaye harcamalarındaki azalmadan kaynaklandı. İleriye dönük olarak, bütçe açığının GSYH'ye oranının 2025 yılında, depremle ilgili harcamaların azalması ve 2024 yılında açıklanan kemer sıkma önlemleri sayesinde %3,5 civarına gerileyeceğini tahmin ediyoruz. Ancak önceki dönemde tahakkuk bazlı bütçe dengesi ile nakit dengesi arasındaki fark çok büyüktü. Bu nedenle harcamalarda azalma olsa bile nakit çıkışının yıl boyunca devam etmesi ve 2025 yılında mali dengenin büyümeye katkısını canlı tutması muhtemeldir.
Dış ticaretten alınan vergiler zayıfladı... Aralık ayında vergi gelirleri reel olarak %11,1 artarak 707,8 milyar TL'ye yükselirken, vergi dışı gelirler %11,1 artışla 169,8 milyar TL'ye ulaştı. KDV ve ÖTV gelirleri Aralık ayında güçlü tüketim iştahı sayesinde ivme kazandı. KDV gelirlerindeki artışta hizmet fiyatlarındaki yükseliş ve ekonomik faaliyetlerdeki canlılık etkili olurken, ÖTV gelirlerindeki artış otomotiv satışlarındaki artıştan kaynaklandı. Hatırlanacağı üzere, Aralık ayında otomotiv satışları 170,2 bin adet ile tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaşmıştı. Ancak, yılın tamamında ÖTV gelirleri, görece düşük mal enflasyonu nedeniyle KDV gelirlerine kıyasla daha yavaş bir büyüme gösterdi. Dış ticaretten elde edilen vergi gelirleri, ithalattaki yıllık bazda artışa rağmen TL'deki reel değerlenmeyi yansıtacak şekilde %11,6 oranında daralarak 148,9 milyar TL'ye geriledi. Öte yandan, Aralık ayında gelir vergisi de istihdamdaki artış ve ücret artışlarındaki geriye dönük endeksleme sayesinde yıllık %38,1'lik artışla güçlü seyretti. Ancak, asgari ücretteki sınırlı artış nedeniyle yıllık artışın 2025 yılında yavaşlaması muhtemeldir.
Görev zararlarında hızlı artış... Aralık ayında faiz dışı giderler yıllık bazda %16,4 oranında daralırken, faiz giderleri reel olarak %23,1 oranında artarak TL faiz oranlarındaki yükselişin etkisini yansıttı. Faiz giderlerindeki belirgin artış, mevcut sıkı para politikası ve yüksek faiz ortamı ile örtüşmektedir. Personel giderleri Aralık ayında %27,3 artışla 201,5 milyar TL'ye yükselirken, toplam personel giderleri 2024 yılında nominal olarak neredeyse iki katına çıkmıştır. Ülkenin sınırlı nüfus artışına rağmen, memur sayısı son beş yılda 2,9 milyondan 5,3 milyona yükselerek kamu sektöründeki verimsizliğin yoğunlaştığının göstergesidir. Mal ve hizmet alımları, daha önce açıklanan kemer sıkma önlemlerine rağmen reel olarak %26,0 oranında artmıştır. Bu arada, yüksek harcamaları telafi etmek için sermaye harcamaları %16,5 oranında daralmıştır. Görev zararları Aralık ayında artmış, devlet elektrik şirketi EUAŞ için 15,3 milyar TL ve devlet doğal gaz şirketi BOTAŞ için 37,0 milyar TL olarak kaydedilmiştir. Görev zararı 2024 yılı için 456 milyar TL'yi aşarken, doğalgaz ve elektrik zamlarının Şubat ya da Mart ayında açıklanması mümkün. Hazine ve Maliye Bakanlığı deprem bölgesinin yeniden inşası için yapılan harcamaları tam olarak açıklamadı. Ancak alt kalemler bazında yaptığımız hesaplamalar, 2023 yılında GSYH'nin %3'ünü aşan harcamaların 2024 yılında %2'nin altına düştüğüne işaret ediyor. Bu durum, 2025 yılında inşaat sektöründe büyük bir yavaşlamanın habercisi olabilir.


 Oyak Yatırım Menkul Değerler A.Ş.
 https://www.oyakyatirim.com.tr/

                                   ***
                               Yasal Uyarı
 
 Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeler yatırım danışmanlığı kapsamında değildir.Yatırım danışmanlığı hizmeti ; aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri, mevduat kabul etmeyen bankalar ile müşteri arasında imzalanacak yatırım danışmanlığı sözleşmesi çerçevesinde sunulmaktadır.Burada yer alan yorum ve tavsiyeler, yorum ve tavsiyede bulunanların kişisel görüşlerine dayanmaktadır.Bu görüşler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabılır.Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir.