Bütçe Dengesi (Oyak Yatırım)

Ekim ayında 186,3 milyar TL açık... 2023 yılı Ekim ayında 95,5 milyar TL açık veren merkezi yönetim bütçesi bu yıl 186,3 milyar TL açık verirken, faiz dışı denge ise 50,1 milyar TL açık verdi. Buna göre, 12 aylık bütçe açığı 1.936 trilyon TL'den 2.027 trilyon TL'ye yükselirken, faiz dışı açık Eylül ayındaki 819.9 milyar TL'den Ekim ayında 841.3 milyar TL'ye çıktı. Bütçe açığının GSYH'ye oranı Eylül ayındaki %4,9 seviyesinden Ekim ayında %5,0'a yükseldi. Ekim ayında merkezi yönetim bütçe gelirleri yıllık bazda reel olarak %9,3 oranında artarken, harcamalar %13,0 oranında artış kaydetti. Gelirlerdeki artışta gelir vergisi etkili olurken, giderlerdeki artışta personel giderleri ve faiz ödemeleri başı çekti. Önümüzdeki döneme baktığımızda, ekonomideki yavaşlamanın gelir tahsilatını yavaşlatması, TL faiz oranlarındaki yükseliş ve depremle ilgili giderler nedeniyle bütçe açığının GSYH'ye oranının yılın kalanında da yüksek kalmaya devam ederek %5,2 civarında gerçekleşmesini bekliyoruz. Ancak asıl belirleyici Aralık ayında kaydedilecek deprem harcamaları olacaktır. 2025 yılı için bütçe açığının GSYH'ye oranının %3,5'e gerilemesini bekliyoruz.
Gelir vergisi destekli artış... Ekim ayında vergi gelirleri reel olarak %5,8 artışla 643,6 milyar TL'ye yükselirken, vergi dışı gelirler %31,4 artışla 125,6 milyar TL'ye ulaştı. Gelir vergisi, artan istihdam ve reel ücretler sayesinde Ekim ayında yıllık %37,8'lik artışla güçlü seyretti. KDV gelirleri Ekim ayında %11,8'lik artışla hafif bir ivme kazanırken, ÖTV gelirleri ağırlıklı olarak otomotiv satışlarındaki yıllık düşüşe bağlı olarak azalan motorlu taşıtlar vergisi tahsilatı nedeniyle %4,0 oranında daraldı. Hem KDV hem de ÖTV gelirlerinin önceki aylara kıyasla daha iyi performans göstermesi, tüketim iştahının Türkiye'de güçlü kalmaya devam ettiğini gösteriyor. Kurumlar vergisi %27,4 oranında azalarak 13,2 milyar TL'ye geriledi, zira Ekim ayı vergi tahsilatının en yoğun olduğu ay değil. Dış ticaretten elde edilen vergi gelirleri de ithalattaki daralma ve TL'nin bir önceki yıla kıyasla reel olarak değer kazanması nedeniyle %19,3 oranında azaldı. Vergi dışı gelirler, daha sıkı ve etkili vergi denetimlerinden faydalanan faiz gelirleri ve para cezaları ile desteklenmiştir. Bu durum, vergi gelirlerindeki genel düşüşü hafifleterek vergi dışı gelir tahsilatındaki artışa katkıda bulunmuştur.
Faiz giderleri arttı... Ekim ayında faiz dışı giderler yıllık bazda %9,7 oranında artarken, faiz giderleri Türk Lirası faiz oranlarındaki yükselişin etkisiyle reel olarak %37,2 oranında artış gösterdi. Faiz giderlerindeki belirgin artış, mevcut sıkı para politikası ve yüksek faiz ortamı ile uyumludur. Benzer şekilde, personel giderleri, geriye dönük ücret artışları neticesinde Ekim ayında yıllık bazda %19,7 oranında arttı. Cari transferler, EYT giderlerine bağlı olarak sosyal güvenlik giderlerindeki %24,9'luk artışın etkisiyle reel olarak %16,2 oranında yükseldi. Öte yandan, görev zararları ve tarımsal sübvansiyon bir önceki yılın aynı ayına göre sırasıyla %25,1 ve %48,6 oranında azaldı. Kamu elektrik şirketi EÜAŞ'ın Ekim ayında 18,7 milyar TL'lik görev zararı kaydedilirken, kamu doğalgaz şirketi BOTAŞ bu yıl şu ana kadar herhangi bir zarar kaydetmedi. Ayrıca, mal ve hizmet giderleri %12,2 oranında azalırken, bu durum kamunun GSYH büyümesine katkısını sınırlıyabilir.


 Oyak Yatırım Menkul Değerler A.Ş.
 https://www.oyakyatirim.com.tr/

                                   ***
                               Yasal Uyarı
 
 Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeler yatırım danışmanlığı kapsamında değildir.Yatırım danışmanlığı hizmeti ; aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri, mevduat kabul etmeyen bankalar ile müşteri arasında imzalanacak yatırım danışmanlığı sözleşmesi çerçevesinde sunulmaktadır.Burada yer alan yorum ve tavsiyeler, yorum ve tavsiyede bulunanların kişisel görüşlerine dayanmaktadır.Bu görüşler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabılır.Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir.